Nhà tái định cư: Lãng phí hàng chục nghìn căn hộ, bỏ hoang rồi xin phá bỏ

Tại Hà Nội, chính doanh nghiệp đề xuất xin phá bỏ trọn vẹn 3 toà nhà tái an cư (TĐC) đã thi công xong một vàih đây hơn 10 năm nhưng người dân không nhận nhà. Tại TP.HCM, cũng đang còn hàng chục nghìn căn – nền TĐC nhưng chưa được đưa vào sử dụng.

Không chấp nhận phá bỏ 150 căn hộ cao tầng TĐC

3 tòa nhà tái an cư cao 6 tầng có 150 căn hộ cao tầng ở khu đô thị mới Sài Đồng (Q.Long Biên, TP.Hà Nội) do Công ty CP thi công số 3 Hà Nội (Hanco3) làm chủ đầu tư được thi công từ năm 2001 – 2006 dùng để tái an cư ở chỗ khi thực hiện dự án giải phóng mặt bằng mở rộng tuyến phố Sài Đồng nằm trong khu đô thị Sài Đồng. Do xảy ra hiện trạng khiếu kiện, người dân không nhận nhà nên trọn vẹn quỹ nhà này đã bị bỏ hoang từ khi thi công đến nay.

Sau 10 năm đã đi vào vận hành nhưng không có người ở, Hanco3 đã đề xuất TP.Hà Nội cho phép phá bỏ trọn vẹn 3 tòa nhà để thi công nhà thương mại phục vụ tái an cư theo đặt hàng của đô thị cung cấp nhu cầu mới của người dân GĐ này.

3 tòa nhà có 150 căn hộ cao tầng tái an cư bỏ hoang hơn 10 năm nay ở khu đô thị Sài Đồng nhưng dân không nhận nhà được chủ đầu tư Hanco 3 đề xuất phá bỏ trọn vẹn càng ngày càng xuống cấp (Ảnh:H.Khanh)

Theo 1 lãnh đạo Sở Xây dựng Hà Nội, Sở đã nhận được đề xuất phá dỡ 3 tòa nhà của Hanco3. Chúng tôi chưa chấp nhận để họ phá dỡ 3 tòa nhà và đã giải đáp họ thi công một vài phương án đề xuất cải tạo, sửa chữa để tiếp tục làm quỹ nhà tái an cư hoặc phá bỏ để xây nhà ở mới. Nhưng đến nay, họ chưa gửi lại phương án đề xuất cho Sở Xây dựng nên chưa báo cáo lãnh đạo TP.Hà Nội để ra chọn lọc – vị lãnh đạo cho hay.

Và đến nay, 3 tòa nhà TĐC ở quận Long Biên bị đề xuất phá bỏ vẫn tiếp tục bỏ hoang và đang xuống cấp nghiêm trọng.

Những con số giật mình

Việc tính toán không thích hợp có thực ở cũng khiến TP.HCM đang lãng phí hàng chục nghìn căn – nền TĐC chưa được đưa vào sử dụng. Những con số được Kiểm toán Nhà nước vừa ra mắt ở báo cáo về vận hành Báo cáo kiểm toán vận hành đầu tư thi công, mua nhà, đất phục vụ TĐC và công tác quản lý, bố trí quỹ nhà, đất TĐC GĐ 2013 – 2016 của TP.HCM và 1 loạt dự án thi công trên địa bàn khiến dư luận giật mình.

Dẫn số liệu của Sở Xây dựng TP.HCM cho thấy, tổng số quỹ nhà, đất đã đã đi vào vận hành phục vụ cho công tác tái an cư, tính đến ngày 31/3/2017 là 39.991 căn nhà, nền đất (25.506 căn nhà và 14.485 nền đất).

Các quận – huyện đã bố trí tái an cư được 26.625 căn nhà, nền đất; chưa bố trí được 14.366 căn nhà, nền đất. Như vậy, số lượng quỹ nhà, đất còn tồn đọng tương đương 56,06% số lượng đã bố trí tái an cư từ năm 2004 đến nay.

Tại khu đô thị mới Thủ Thiêm đã đầu tư thi công 12.500 căn hộ cao tầng phục vụ tái an cư chưa thích hợp nhu cầu thực ở. Đến cuối năm 2016, TP.HCM mới chỉ mua lại 6.714 căn hộ cao tầng đã đã đi vào vận hành đưa vào bố trí tái an cư trên tổng số 12.500 căn hộ cao tầng.

Hàng chục tháp nhà tái an cư ở phường Bình Khánh (Thủ Thiêm) được thi công hoành tráng nhưng hoang vắng, không có người ở (Ảnh: TheLEADER)

Nhưng tính đến cuối tháng 8/2017, đô thị mới bố trí tái an cư được 1.759 căn hộ cao tầng. Cụ thể, đối có 3 dự án thi công chung cư thuộc khu tái an cư 38,4 ha (phường Bình Khánh, Q.2), đến thời điểm kiểm toán, chỉ có dự án 1.080 căn được bàn giao cho Ban Quản lý đầu tư thi công khu đô thị mới Thủ Thiêm và Công ty TNHH MTV Dịch vụ công ích quận 2 để đưa vào sử dụng; 2 dự án còn tồn đọng hơn 3.700 căn hộ cao tầng.

Điều đáng nói, trong khi hàng chục ngàn căn hộ cao tầng tái an cư bỏ hoang không có người ở nhưng ở 1 số quận – huyện vẫn còn thiếu cục bộ. Như ở huyện Bình Chánh quỹ nhà đất TĐC chủ yếu là đất nền, chỉ có 1 dự án khu tái an cư Vĩnh Lộc B là căn hộ cao tầng tái an cư nhưng vị trí ở một vàih xa khu vực dự án đến 20 km, dẫn đến nhiều hộ không chấp nhận tái an cư ở đây.

Ngân sách mất tiền, nhà vẫn bỏ hoang

Theo Kiểm toán Nhà nước, khu TĐC Vĩnh Lộc B (huyện Bình Chánh) được chọn lọc đầu tư từ năm 2004, qui mô hơn 500 đất nền và trên 2.200 căn hộ cao tầng, có tổng mức đầu tư gần 543 tỷ đồng. Đến cuối năm 2007, TP điều chỉnh xuống còn gần 2.000 căn hộ cao tầng nhưng tổng mức đầu tư được nâng lên gần 848 tỷ đồng.

Dự án được bắt đầu làm thi công từ tháng 5/2008, đã đi vào vận hành đưa vào sử dụng năm 2010, có tổng mức đầu tư yêu cầu điều chỉnh là hơn 1.062 tỉ đồng. Theo đây, việc phát triển chậm độ đầu tư đã phát sinh tăng ít nhất 519 tỉ đồng, gần gấp đôi tổng mức đầu tư ban đầu.

Cần có chính sách bán hàng TĐC nhưng không nên có nhà TĐC “Từ lâu tôi đã có phát biểu, cần có chính sách bán hàng TĐC nhưng không nên có nhà TĐC. Chính sách TĐC là anh lấy đất thì phải bồi thường TĐC cho người dân. Còn nhà TĐC GĐ này theo kiểu chỉ định vị trí trong khi đây có thể vị trí được chỉ định lại chưa thích hợp có người dân. Nhà TĐC là loại nhà chỉ cho người TĐC ở mà họ không ở thì cũng chẳng làm gì được. Chúng ta nên tính TĐC bằng tiền, để người dân tự tìm chỗ ở để mưu sinh chứ không cần làm thay, chọn lọc thay người dân” – TS Phạm Sỹ Liêm, Phó chủ tịch Tổng hội Xây dựng Việt Nam.

Thế nhưng, dự án này chỉ bố trí tái an cư được 479/1.939 căn hộ cao tầng, số còn lại bỏ hoang nhiều năm nay gây lãng phí ngân sách. Hiện TP đang có phương án đem bán đấu giá 1.000 căn hộ cao tầng, số còn lại sẽ để dự phòng bố trí trong các trường hợp bất khả kháng như thiên tai, lũ lụt…

Hay để làm khu đô thị mới Thủ Thiêm, TP đã thi công khu tái an cư Bình Khánh (Q.2) có qui mô 38,4 ha (có 4 dự án thành phần), thuộc chương trình 12.500 căn hộ cao tầng phục vụ tái an cư, khu đô thị mới Thủ Thiêm. Dự án được thực hiện theo cơ chế một vài chủ đầu tư tự huy động vốn đầu tư. Tuy nhiên, thực ở đến thời điểm kiểm toán nguồn vốn để chi trả cho chủ đầu tư 3 dự án (dự án được chọn kiểm toán, thuộc Khu TĐC 38,4ha Bình Khánh) là từ nguồn vốn tạm ứng ngân sách đô thị, vay của một vài ngân hàng thương mại nhà nước và vay doanh nghiệp Đầu tư Tài chính TP.HCM.

Trước đây, trong văn bản gửi Thủ tướng năm 2015, UBND TP HCM cho biết tổng vốn đầu tư vào Khu đô thị mới Thủ Thiêm để bồi thường, giải phóng mặt bằng và tái an cư, đầu tư hạ tầng kỹ thuật, trả một vài khoản lãi vay là hơn 29.000 tỷ đồng.

Trong đây, dao động 12.000 tỷ đồng là vốn vay thương mại từ một vài tổ chức tín dụng nên tiền lãi phát sinh khoảng 2,9 tỷ đồng mỗi ngày. Áp lực trả nợ gốc và lãi vay trong năm nay và năm tới là rất lớn (năm 2015 là hơn 902 tỷ đồng; 2016 trả nợ gốc đến hạn là hơn 5.200 tỷ và lãi vay phát sinh 829 tỷ).

Nhu cầu nhà ở của người dân ở một vài đô thị như Hà Nội, TP.HCM là rất lớn nhưng hàng chục ngàn căn hộ cao tầng tái an cư đã thi công xong lại không ai vào ở. Điều này cũng đặt ra vấn đề, liệu có nên tiếp tục thi công nhà tái an cư nữa hay không? Trao đổi về vấn đề này, TS Phạm Sỹ Liêm, Phó chủ tịch Tổng hội Xây dựng Việt Nam cho rằng, việc bỏ hoang 3 tòa nhà TĐC cả thập kỷ rồi xin phá bỏ là 1 điển hình về việc đầu tư thi công duy ý chí cũng cho thấy sự bất hợp lý trong chính sách bán hàng tái an cư. Cũng theo vị Phó Chủ tịch Tổng hội Xây dựng Việt Nam, không chỉ ở khu tái an cư này mà GĐ này còn nhiều căn hộ cao tầng TĐC vẫn bỏ hoang rất lãng phí. “Những vấn đề này cần phải tham khảo làm rõ và nêu cụ thể trách nhiệm” – vị Phó Chủ tịch Tổng hội Xây dựng Việt Nam đặt vấn đề.

Hồng Khanh

Bài viết liên quan