TP.HCM: Lãng phí hàng chục nghìn căn nhà tái định cư

Từ năm 2004 đến nay, TP.HCM còn 14.366 căn hộ cao tầng, nền tái an cư (TĐC) nhưng chưa được đưa vào sử dụng gây lãng phí lớn.

Đầu tư cao hơn thực ở, tồn đọng hàng chục nghìn căn nền

Kiểm toán Nhà nước vừa mở bán báo cáo về làm việc Báo cáo kiểm toán làm việc đầu tư thi công, mua nhà, đất phục vụ tái an cư và công tác quản lý, bố trí quỹ nhà, đất tái an cư GĐ 2013 – 2016 của TP.HCM và 1 loạt dự án thi công trên địa bàn.

Khu TĐC Vĩnh Lộc B (huyện Bình Chánh) sau hơn 7 năm đã đi vào hoạt động, dự án mới chỉ bố trí được 479/1.939 căn hộ cao tầng, chưa đạt 1 phần phần tư mục tiêu (Ảnh Zing.vn).

Theo báo cáo, trong dao động thời gian 2004 – 2007, TP.HCM có chủ trương đầu tư thi công 30.000 căn hộ cao tầng phục vụ công tác TĐC trên địa bàn và 12.500 căn hộ cao tầng phục vụ công TĐC cư Khu thành phố mới Thủ Thiêm.

Về việc xác định nhu cầu quỹ nhà, đất TĐC cho dự án ở TP.HCM, Kiểm toán Nhà nước cho rằng: “Còn hạn chế, bất cập dẫ đến việc đầu tư thi công và mua quỹ nhà, đất TĐC còn cao hơn so có thực ở bố trí và tồn đọng quỹ nhà tương đối nhiều”.

Kiểm toán Nhà nước dẫn số liệu thống kê của Sở Xây dựng TP, tổng số quỹ nhà đất đã đã đi vào hoạt động phục vụ tái an cư từ năm 2004 đến cuối tháng 3.2017 là 39.991 căn – nền (gồm 25.506 căn nhà và 14.485 đất nền). Trong đấy, đã bố trí tái an cư 25.625 căn – nền (gồm 15.003 căn nhà và 10.622 đất nền). Số chưa bố trí là 14.366 căn – nền (gồm 10.503 căn nhà và 3.863 đất nền).

Theo tính toán, số lượng quỹ nhà đất còn tồn tương đương 56,06% số lượng đã bố trí tái an cư từ năm 2004. Sở Xây dựng TP cũng kiến nghị TP chấp thuận chuyển đổi 5.000 căn hộ cao tầng có mục tiêu tái an cư thành nhà ở xã hội để cho thuê.

Việc xác định nhu cầu tái an cư của dự án KĐTM Thủ Thiêm, Kiểm toán Nhà nước cũng nhận định: “Còn bất cập, chưa đầy đủ tài liệu và khả năng tiên đoán dẫn đến lập phương án đầu tư thi công 12.500 căn hộ cao tầng TĐC là chưa thích hợp có nhu cầu thực ở”. Dẫn số liệu liên quan đến dự án này, đến cuối năm 2016, thành phố mới chỉ thực hiện mua lại 6.714 căn hộ cao tầng đã đã đi vào hoạt động đưa vào bố trí TĐC cho dự án (chỉ bằng dao động 54% chủ trương). Tuy nhiên, tính đến tháng 8/2017, số lượng căn hộ cao tầng bố trí tái an cư được chỉ là 1.759 căn.

Hiện thành phố đã xin ý kiến xử lý 3.790 căn hộ cao tầng đã đi vào hoạt động nhưng không có nhu cầu sử dụng từ tái an cư sang nhà ở thương mại, và đã được Chính phủ chấp thuận.

Nghịch cảnh thừa mà vẫn thiếu

Theo cơ quan kiểm toán, mặc dù quỹ nhà, đất để bố trí TĐC cao, đủ khả năng bố trí TĐC nhưng ở 1 số quận – huyện vẫn còn thiếu cục bộ gây gặp khó khi bố trí TĐC.

Cụ thể, nơi có dự án thì một số khu vực kế bên không chắc chắn số lượng quỹ nhà, đất để bố trí tái an cư; địa điểm bố trí tái an cư xa có nơi ở bị ảnh hưởng của dự án nên gây gặp khó trong việc chọn lọc địa điểm thích hợp để chắc chắn việc ổn định cuộc sống của người dân. Như ở huyện Bình Chánh quỹ nhà đất TĐC chủ yếu là đất nền, chỉ có 1 dự án khu tái an cư Vĩnh Lộc B là căn hộ cao tầng tái an cư nhưng địa điểm ở một sốh xa khu vực dự án đến 20 km, dẫn đến nhiều hộ không chấp nhận tái an cư ở đấy.

Việc tính toán thiếu chính xác cũng dẫn đến hiện trạng quỹ nhà, đất tái an cư chưa phong phú dẫn đến có trường hợp hộ dân có tổng diện tích đất bị thu hồi thấp, số tiền bồi thường ít nhưng lại được bố trí nền đất tái an cư lớn, dẫn đến hiện trạng không đủ khả năng tài chính để chi trả tiền mua nhà đất TĐC.

Một số dự án đầu tư thi công, mua căn hộ cao tầng hoàn chỉnh có thời gian đầu tư thi công kéo dài, việc bố trí tái an cư chậm, giá thành hoạt động cao, hiệu quả thấp gây lãng phí nguồn vốn đầu tư từ ngân sách.

Một ví dụ về lãng phí ngân sách như khu TĐC Vĩnh Lộc B (huyện Bình Chánh), khu tái an cư này được chọn lọc đầu tư từ năm 2004, diện tích hơn 500 đất nền và trên 2.200 căn hộ cao tầng, có tổng mức đầu tư gần 543 tỉ đồng. Đến cuối năm 2007, TP điều chỉnh xuống còn gần 2.000 căn hộ cao tầng nhưng tổng mức đầu tư được nâng lên gần 848 tỉ đồng. Dự án được bắt đầu làm thi công từ tháng 5/2008, đã đi vào hoạt động đưa vào sử dụng năm 2010, có tổng mức đầu tư yêu cầu điều chỉnh là hơn 1.062 tỉ đồng. Theo đấy, việc phát triển chậm độ đầu tư đã phát sinh tăng ít nhất 519 tỉ đồng, gần gấp đôi tổng mức đầu tư ban đầu.

Thế nhưng, tính đến cuối năm 2017, sau hơn 7 năm đã đi vào hoạt động, dự án mới chỉ bố trí được 479 trong tổng số 1.939 căn hộ cao tầng, chưa đạt 1 phần phần tư mục tiêu. Ngoài việc thi công quá nhiều căn hộ cao tầng thì lý do bố trí tái an cư không đạt là vì người dân không đấyn nhận phương án chính quyền đưa ra như quá xa, hạ tầng kết nối kém, khu vực tái an cư khó kiếm việc làm, phát sinh khiếu kiện kéo dài…

Cùng có đấy, việc không có người ở thời gian dài làm công trình xuống cấp. Các hạng mục trung tâm thương mại, trung tâm y tế, trường học đã đã đi vào hoạt động cũng không làm việc được, gây lãng phí ngân sách. Công trình ngày 1 hoang hóa trong khi ngân sách vẫn phải chi cho việc quản lý, hoạt động.

Tại huyện Nhà Bè, dự án Xây dựng hạ tầng kỹ thuật khu tái an cư T30 nhằm phục vụ di dời, giải tỏa một số hộ của dự án Đầu tư thi công trại giam T30 ở xã Phước Lộc được TP phê duyệt lần đầu từ tháng 10.2003, điều chỉnh lần 2 vào tháng 6.2007, nhưng đến tháng 1.2017 mới nghiệm thu đưa công trình vào sử dụng. Việc kéo dài thời gian thực hiện dự án đã làm tăng tổng mức đầu tư lên 285% so có ban đầu, ảnh hưởng đến công đoạn bàn giao quỹ nhà, đất phục vụ tái an cư.

3 dự án khác cũng có số lượng bàn giao rất thấp hoặc chưa đưa vào sử dụng dù đã đã đi vào hoạt động vài năm nay.

Hồng Khanh

Bài viết liên quan