Chứng khoán 2018: chờ đợi sự tăng trưởng mạnh hơn

Chứng khoán Việt Nam năm 2017 đã để lại phía sau nhiều kỷ lục ấn tượng. VN-Index đã về đích sát mốc 1.000 điểm vào ngày cuối cộng của năm nhờ mức tăng trưởng 48%, cao nhất trong 10 năm qua.

Thị giá của toàn bộ các cổ phiếu chủ chốt có giá trị vốn hoá lớn nhất phân khúc đều tăng trưởng cao hơn chỉ số chung. Giá trị mua ròng của nhà đầu tư nước ngoài trên phân khúc niêm yết đạt dao động 1,2 tỷ USD…

Cái kết tích cực đó đã và đang mở ra nhiều thời cơ cho năm 2018, chứng khoán chờ đợi 1 sự tăng trưởng mạnh mẽ hơn nhờ vào niềm tin của 1 chính phủ hành động và đà tăng trưởng mạnh mẽ của năm 2017.

Điểm đến của các nhà đầu tư nước ngoài

Ông Nguyễn Sơn – Chủ tịch Trung tâm lưu ký chứng khoán Việt Nam

Năm 2017 được xem là năm phân khúc chứng khoán Việt Nam có sự tăng trưởng cao nhất trong vòng 10 năm gần đó. Theo phân tách của các chuyên gia nước ngoài, phân khúc chứng khoán Việt Nam được phân tách là 1 trong các phân khúc có mức tăng trưởng tốt nhất khu vực châu Á.

Năm 2017 cũng chứng kiến sự quay trở lại của nhà đầu tư nước ngoài có việc mua ròng gần 26.000 tỷ đồng cổ phiếu (năm 2016, nhà đầu tư nước ngoài phân phối ròng 6.281 tỷ đồng). Giá trị danh mục của nhà đầu tư nước ngoài tăng mạnh, tính đến cuối tháng 11/2017 đạt hơn 31,4 tỷ USD, tăng 81,3% so có cuối năm 2016.

Số lượng tài khoản của nhà đầu tư nước ngoài tiếp tục tăng lên đạt 1,9 triệu tài khoản tăng 11% so có cuối năm 2016 (trong đó tài khoản nhà đầu tư nước ngoài tăng 14,3%).

Trong 11 tháng đầu năm, số lượng nhà đầu tư mở tài khoản lưu ký lớn nhất ở VSD đến từ Hàn Quốc (945 tài khoản), Đài Loan (606) tài khoản, Trung Quốc (598 tài khoản), Thái Lan (226 tài khoản), Nhật Bản (154 tài khoản), Mỹ (142 tài khoản)…

Những con số trên cho thấy, các nhà đầu tư nước ngoài ở các nước phát triển trong khu vực và các nhà đầu tư Mỹ đang có xu hướng đầu tư nhiều hơn vào phân khúc chứng khoán Việt Nam.

Việc tham dự của các nhà đầu tư nước ngoài thông qua các thương vụ thoái vốn nhà nước và đầu tư lớn ở Vinamilk, Sabeco, Vietjet, Vincom Retail… đã góp phần thúc đẩy đầu tư của nhà đầu tư nước ngoài vào doanh nghiệp Việt Nam, góp phần thúc đẩy quản trị doanh nghiệp và minh bạch cho doanh nghiệp Việt Nam.

Năm 2018 được kỳ vọng là năm nền kinh tế tiếp tục duy trì được mức tăng trưởng cao khi Chính phủ chủ trương tiếp tục ổn định kinh tế vĩ mô, ưu tiên phát triển doanh nghiệp và đẩy mạnh quá trình cổ phần hóa, thoái vốn ở các doanh nghiệp nhà nước. Đây sẽ là các nhân tố giúp thúc đẩy phân khúc chứng khoán tăng trưởng nhanh và sôi động hơn.

Trong bối cảnh đó, để hỗ trợ phân khúc, cung cấp tốt hơn nhu cầu phát triển các dịch vụ sản phẩm mới, cũng như để thực hiện chỉ đạo của Bộ Tài chính, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, khối lượng công việc của VSD sẽ rất lớn, trong đó tập trung vào 8 biện pháp.

Ngoài hai biện pháp liên quan đến đào tạo và hỗ trợ thành viên thì các biện pháp còn lại là tập trung vào đã đi vào vận hành hệ thống công nghệ tài liệu, cụ thể hóa đề án tái cơ cấu phân khúc chứng khoán GĐ 2016-2020 và phát triển các sản phẩm mới nhằm phong phú hóa các sản phẩm, dịch vụ sau chuyển nhượng và hỗ trợ tăng tính thanh khoản cho phân khúc.

VSD cam đoan sẽ tập trung mọi nguồn lực để đã đi vào vận hành tốt các biện pháp trọng tâm, góp sức thúc đẩy phân khúc chứng khoán Việt Nam phát triển hiệu quả, theo thông lệ và chuẩn mực quốc tế.

Tôi hy vọng sang năm 2018, cộng có các khởi sắc của nền kinh tế, có nỗ lực nâng hạng phân khúc, chủ trương đẩy nhanh quá trình cổ phần hóa vốn nhà nước có khối lượng lớn từ các doanh nghiệp kinh doanh hiệu quả, phân khúc chứng khoán Việt Nam tiếp tục được xem là điểm đến của các nhà đầu tư nước ngoài.

Việt Nam có sức hút mạnh mẽ đối có nhà đầu tư ngoại

Ông Trần Lê Minh – Phó Tổng giám đốc Công ty quản lý quỹ đầu tư Việt Nam (VFM)

Năm 2017 là 1 năm rất đặc trưng, bởi nhìn lại lịch sử của phân khúc chứng khoán Việt Nam không có nhiều năm chúng ta đạt được sự tăng trưởng ngoạn mục. Chúng ta có thể thuận lợi nhìn thấy sự sôi động trên phân khúc cổ phiếu, nhưng phân khúc trái phiếu cũng sôi động không kém trong năm qua.

Theo phân tách của tôi, có nhiều nguyên do để có thể tạo nên diễn biến tích cực này. Riêng có phân khúc cổ phiếu, diễn biến có thể chia thành 3 GĐ.

Trong GĐ 6 tháng đầu năm, phân khúc tăng trưởng chủ yếu do sự tốt lên rõ rệt và thuận có các tiên đoán trước đó về kinh tế vĩ mô và kết quả vận hành của doanh nghiệp niêm yết.

Tới quý III/2017, sự tăng trưởng của phân khúc đa số nhờ sự hậu thuẫn của 1 loạt doanh nghiệp niêm yết mới có diện tích lớn. Và trong quý cuối cộng, động lực chính tạo ra sự tăng trưởng đột biến của phân khúc đến từ dòng vốn ngoại, điển hình là dòng vốn này đã đổ vào các “đại” doanh nghiệp niêm yết trên sàn như Vinamilk, Sabeco…

Nhìn lại vận hành của năm 2017, chúng ta chẳng thể bỏ qua sự tác động tích cực của dòng vốn ngoại lên tăng trưởng của phân khúc chứng khoán.

Việc tăng lên “đột biến” của dòng vốn ngoại vào Việt Nam trong quý IV/2017 thực ra là kết quả của 1 quá trình tích lũy lâu dài trước đó, mà cụ thể nhất từ khi Ngân hàng Nhà nước triển khai chính sách phân phối hàng tỷ giá trọng điểm.

Điều này thực sự tích cực khi đã giúp phân khúc ngân hàng có thanh khoản tốt, từ đó giúp tỷ giá ổn định và lạm phát được kiềm chế. Cũng từ đó, nhà đầu tư nước ngoài đã có cái nhìn tích cực hơn rất nhiều đối có các biến động về kinh tế vĩ mô của Việt Nam.

Sự quyến rũ của phân khúc Việt Nam có được là kết quả của cả 1 quá trình. Do vậy, năm 2018, tôi cho rằng, diễn biến tích cực sẽ tiếp tục duy trì đối có nhà đầu tư nước ngoài. Bởi nhà đầu tư nước ngoài vẫn nhìn thấy được nhiều thời cơ ở Việt Nam.

Có 3 nguyên do để có thể kỳ vọng. Thứ nhất, sự ổn định của nền kinh tế Việt Nam, đặc trưng là các chỉ tiêu về kinh tế vĩ mô có sự cách tân tích cực và rõ ràng. Thứ hai, công tác phân phối vốn nhà nước, trong đó điểm nhấn là mật độ vốn phân phối ra đủ lớn sẽ tạo ra các chuyển nhượng diện tích lớn và nhà đầu tư sẵn sàng trả giá cao. Thứ ba, thời cơ, triển vọng về việc nâng hạng của phân khúc chứng khoán Việt Nam – đối có nhà đầu tư nước ngoài, đó là 1 thời cơ lớn.

Do vậy, theo tôi, sự quyến rũ của Việt Nam trong mắt các nhà đầu tư nước ngoài không chỉ được duy trì trong năm 2018 mà sẽ còn được kéo dài sang cả năm 2019.

Có nhiều nguyên do để tin tưởng

Ông Kim Thiên Quang – Tổng Giám đốc Công ty chứng khoán MBKE

Chứng khoán Việt Nam năm 2017 đã có 1 năm thành công ở nhiều phương diện. Điểm số là điều dễ thấy nhất, VN-Index đã có mức tăng hơn 48% so có năm 2016. Đây là kết quả rất ấn tượng có rất nhiều người. Với kết quả này, Việt Nam trở thành phân khúc có mức tăng vào loại mạnh nhất trong khu vực châu Á và cả trên địa cầu.

Năm 2017 cũng là 1 năm rất thành công trong việc lôi kéo dòng vốn nước ngoài. Con số mua ròng gần 1 tỷ USD trong năm 2017 (tính riêng ở HSX đến GĐ này) thật sự là 1 kỷ lục và chính dòng vốn ngoại đã giúp củng cố xu hướng tăng của phân khúc bền vững hơn rất nhiều so có GĐ trước đó.

Cũng chẳng thể không nói đến thành công trong việc thúc đẩy công đoạn cổ phần hóa và phân phối vốn doanh nghiệp nhà nước. Tiến độ thoái vốn đã được đẩy nhanh hơn đáng kể trong năm nay và kết quả thoái vốn cũng thu được các “trái ngọt” hơn cả kỳ vọng mà thương vụ phân phối vốn lần hai ở VNM hay thương vụ IPO của SAB là hai ví dụ sinh động nhất.

Sau VNM và SAB, câu chuyện thoái vốn nhà nước sẽ vẫn còn “nóng hổi” có vô số cái tên đã được nói đến như VCG, FPT, BMP, NTP, DMC… Cơ hội được tham dự vào các doanh nghiệp đang nắm giữ địa vị quan trọng trong 1 nền kinh tế đang tăng trưởng nhanh và dân số trẻ như Việt Nam là điều mà các nhà đầu tư nước ngoài sẽ rất khó có thể tìm kiếm được ở nơi nào khác trong các năm tới đó

Và trong năm 2018 này, có nhiều nguyên do để chúng tôi tiếp tục dành sự tin tưởng lớn vào triển vọng của phân khúc. Xu hướng tăng trung hạn chuẩn bị sẽ vẫn phát triển lành mạnh trong 12 tháng tới và mức độ tăng điểm của VN-Index có thể sẽ xấp xỉ các gì chỉ số này đã làm được trong năm 2017.

Một số lý do quan trọng đưa chúng tôi đến nhìn nhận này bao gồm: (1) Kinh tế vĩ mô sẽ tiếp tục tăng trưởng ở mức cao; (2) 2018 tiếp tục là năm cao điểm trong công đoạn tái cơ cấu, thoái vốn các doanh nghiệp nhà nước; (3) Đây là GĐ dự tính quan trọng nhất cho mục tiêu nâng hạng phân khúc trong 2019-2020 và (4) Sự cải thiện mạnh Bên cạnh đó trong tình hình kinh doanh của đa số các doanh nghiệp trên sàn.

Cơ hội lớn nhưng cần tỉnh táo

Ông Vũ Quang Đông – Tổng Giám đốc Công ty Quản lý quỹ Vietcombank (VCBF)

Năm 2017 tiếp tục ghi dấu vận hành hiệu quả của hai quỹ mở mà VCBF đang quản lý. Tính đến ngày 20/12/2017, quỹ mở VCBF-TBF đã đem lại lợi nhuận hơn 28% sau gần 12 tháng đầu năm 2017 và gần 18% mỗi năm kể từ khi thành lập ngày 24/12/2013. Quỹ mở VCBF-BCF đem lại lợi nhuận hơn 34% sau gần 1 năm 2017 và hơn 21% mỗi năm kể từ khi quỹ thành lập ngày 22/8/2014.

Trong năm 2018, các cổ phiếu có tiềm năng tăng trưởng tốt trong tương lai, được hưởng lợi từ sự tăng trưởng của kinh tế Việt Nam sẽ là sự chọn lọc đầu tư. Theo chúng tôi các ngành hàng tiêu dùng, vận tải và kho vận liên quan tới xuất nhập khẩu như hàng không, các con phố thủy, ngành phân phối lẻ và dịch vụ tài chính sẽ có nhiều thời cơ tăng trưởng tốt.

Ngoài ra, phân khúc BDS vẫn có thời cơ tăng trưởng trong năm tới do lãi suất vẫn ở mức thấp và nhu cầu nhà ở ở các đô thị lớn tăng đều do tốc độ dịch chuyển đô thị hóa tiếp tục tăng cao.

Các ngành du lịch và liên quan đến du lịch sẽ tăng tốc do Chính phủ đang tập trung thúc đẩy du lịch để tỉ trọng của ngành này sẽ tăng từ 6% GDP trong năm 2016 lên 10% GDP vào năm 2020.

Ngành ngân hàng sau khi thực hiện tái cơ cấu và được đề nghị tích cực trích lập đủ dự phòng cộng việc tiến hành Luật Các tổ chức tính dụng sửa đổi cũng sẽ góp phần làm lành mạnh bảng cân đối và sức khỏe của các ngân hàng.

Các ngân hàng tiếp tục có kết quả kinh doanh thuận lợi. Tuy nhiên, câu chuyện ở mỗi ngân hàng sẽ khác nhau tùy thuộc vào tốc độ tái cấu trúc và ảnh hưởng của sửa đổi luật các tổ chức tín dụng vừa qua.

Ngoài ra, giá đầu vào nguyên liệu thô của địa cầu có xu hướng ổn định. Vì vậy, ngành sản xuất công nghiệp hỗ trợ và dễ làm (như bao bì, nhựa…) tiếp tục đạt được kết quả tốt do xuất khẩu tăng và kinh tế địa cầu được tiên đoán tăng trưởng tốt.

Theo tiên đoán, triển vọng sáng nhất cho năm nay bao gồm các ngành: ngân hàng, BDS và tiêu dùng. Ngoài ra, ngành dầu khí cũng có thể lạc quan theo sự bình phục của theo giá dầu. Tuy nhiên, để chọn lọc được cổ phiếu tốt trong ngành do đặc biệt kinh doanh của mỗi doanh nghiệp khác nhau nên sức ảnh hưởng của giá dầu đến doanh nghiệp cũng khác nhau.

Tóm lại, mặc dù thời cơ để đầu tư sinh lời trên phân khúc chứng khoán Việt Nam trong năm 2018 vẫn còn rất lớn, nếu không muốn nói, đó sẽ tiếp tục là kênh đầu tư có hiệu suất tốt nhất trong nền kinh tế, nhưng dù vậy, “cuộc chơi” này sẽ càng ngày càng có độ khó cao hơn và “phần phân phốih” có thể sẽ không được chia đều cho đa số. Đây tiếp tục là 1 kênh quyến rũ các nhà đầu tư, nhưng đòi hỏi họ phải chuyên nghiệp Bên cạnh đó.

Tình hình GĐ này khá tốt

Ông Marco Breu – Tổng Giám đốc McKinsey Vietnam

Tôi nghĩ tình hình GĐ này của Việt Nam khá tốt. So sánh có GĐ 2011 – 2012, các khách hàng đã đạt được nhiều tiến bộ. Nhìn từ góc độ doanh nghiệp, nhìn vào mức độ cổ phần hóa, mức độ tư nhân hóa, vận hành kinh doanh, nhà đầu tư nước ngoài thấy vẫn còn bất cập nhưng vấn đề đang được cải thiện.

Việt Nam được hưởng lợi từ lực lượng lao động trẻ, hưởng lợi từ quá trình đô thị hóa hơn 10 năm qua. Tuy nhiên năng suất lao động đang giảm dần, cần được cải thiện trong thời gian tới.

Tất nhiên có 1 số dấu hiệu cho thấy kinh tế vĩ mô khá ổn định. Theo tôi, Chính phủ Việt Nam đã làm rất tốt trong 12 – 18 tháng vừa qua. Lời khuyên duy nhất của tôi là bám sát các mốc thời gian theo kế hoạch. Vì Việt Nam từng có nhiều lần chậm trễ và không rõ ràng trong quá trình cổ phần hóa của 1 số doanh nghiệp nhà nước. Tính minh bạch rất quan trọng vì nhà đầu tư cần biết chuyện gì đang xảy ra.

Một trong các triết lí mà chúng tôi tin là các tổ chức cần có chiến lược quản trị doanh nghiệp trước. Đặc biệt là các doanh nghiệp lĩnh vực tư nhân, chiến lược của doanh nghiệp là gì trong bối cảnh không chỉ quan tâm đến tình hình trong nước mà còn tham khảo biến động toàn cầu.

Công ty cần có chiến lược để minh bạch, để nhà đầu tư thấy cách cơ cấu doanh nghiệp ra sao. Ngoài ra, vốn và nguồn quỹ là thách đố cho các doanh nghiệp. Nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa rất khó tiếp cận vốn, có các thời điểm gần như chẳng thể tiếp cận vốn. Tôi tin Việt Nam cũng đang phát triển tốt phân khúc trái phiếu so có 10 năm trước khi tôi đến đó. Đối có doanh nghiệp cũng cần làm tốt công tác kế toán để minh bạch báo cáo tài chính.

Cổ phần hóa sẽ tạo ra tính thanh khoản và độ sâu của phân khúc. Nếu so sánh có các nước Đông Nam Á khác, phân khúc vốn của Việt Nam vẫn là 1 trong các phân khúc kém thanh khoản nhất. Tuy nhiên tôi tin rằng việc cổ phần hóa để Chính phủ vẫn nắm giữ cổ phần nhưng không nhiều và lượng cổ phiếu tự do chuyển nhượng trên phân khúc tăng là điều đúng đắn.

Cơ hội là quá trình thoái vốn nhà nước

Ông Chua Hak Bin – Kinh tế gia khu vực châu Á, Tập đoàn Maybank Kim Eng

Nhà đầu tư nước ngoài rất quan tâm đến phân khúc chứng khoán Việt Nam. Điều này được minh chứng qua các cuộc ra mắt về phân khúc chứng khoán Việt Nam được tổ chức ở nhiều nước trên địa cầu thường lôi kéo rất đông nhà đầu tư tham dự.

Tuy nhiên, các tổ chức chuyên nghiệp thường phân tách thời cơ đầu tư trên nhiều nhân tố, trong đó quan trọng nhất là mức độ ổn định của kinh tế vĩ mô, triển vọng phát triển của nền kinh tế, cam đoan của Chính phủ và sau đó là thời cơ rót vốn vào các doanh nghiệp lớn, làm hài lòng các tiêu chí đầu tư của nhà đầu tư nước ngoài.

Tại cuộc gặp gỡ nhà đầu tư quốc tế ở Hà Nội diễn ra đầu tháng 8 vừa qua, các nhà đầu tư có chung nhận định, Chính phủ Việt Nam đã thẳng thắn nhìn ra các điểm cần cải tổ để tăng sức quyến rũ các dòng vốn, đồng thời nhiều chính sách phân phối hàng cũng đang theo hướng tích cực, cởi mở và bình đẳng hơn trong lôi kéo vốn đầu tư nước ngoài.

Điểm mới và được phân tách là thời cơ cho các nhà đầu tư nước ngoài trong GĐ tới là quá trình thoái vốn doanh nghiệp nhà nước. Mặc dù công đoạn này chuyển động khá chậm, nhưng theo nhiều chuyên gia, việc thoái vốn sẽ được đẩy mạnh xuất phát từ nguyên do doanh nghiệp cần cải tổ về thực trạng có để cải tổ chất lượng quản trị. Đồng thời, trên bình diện quốc gia, Việt Nam cần các nguồn lực tài chính để tiếp tục đầu tư cơ sở hạ tầng, hỗ trợ cho sự phát triển của nền kinh tế.

Trong câu chuyện cụ thể hơn, nhiều nhà đầu tư chia sẻ góc nhìn tích cực khi Chính phủ Việt Nam dần cởi mở trong lôi kéo vốn ngoại. Cụ thể, khi phân khúc mở cửa, vốn ngoại có hạn mức đầu tư tối đa 20% vào doanh nghiệp niêm yết, rồi nâng lên 30%, rồi đến 49% và nay là 100% ở các doanh nghiệp có ngành nghề kinh doanh không hạn chế đầu tư nước ngoài.

Tuy nhiên, điểm còn nhận được nhiều băn khoăn là Việt Nam liệu có quyết tâm nâng hạng phân khúc chứng khoán hay không và thời cơ đầu tư cụ thể ở đâu khi phân khúc đã khá lớn về diện tích, nhưng chất lượng và độ sâu còn yếu, đặc trưng ở nhiều cổ phiếu vốn hóa lớn nhưng Nhà nước vẫn nắm cổ phần chi phối?

Về thực trạng đầu tư, phân khúc chứng khoán Việt Nam từ đầu năm đến nay có thanh khoản khá tốt, dao động 5.000 tỷ đồng/phiên, tuy nhiên, có các quỹ lớn, để giải ngân hàng chục, hàng trăm triệu USD vào phân khúc lại là câu chuyện không thuận lợi.

Nhà đầu tư chuyên nghiệp thiên về đầu tư dài hạn, trên cơ sở nghiên cứu kỹ nền kinh tế, doanh nghiệp và thời cơ rót 1 lượng tiền đủ lớn vào doanh nghiệp định đầu tư. Tuy nhiên, thực ở cho thấy, 15 mã chứng khoán có vốn hóa lớn nhất đã chiếm hơn 65% vốn hóa toàn phân khúc, trong đó 5 mã có vốn hóa lớn nhất đã chiếm dao động 40% diện tích vốn hóa của VN-Index.

Việc thiếu độ sâu của phân khúc vẫn là 1 vấn đề đau đầu. Nhiều quỹ đầu tư lớn chia sẻ, họ chẳng thể đầu tư vào 1 phân khúc mà 10 cổ phiếu lớn nhất chiếm tới hơn 50% vốn hóa và hơn 1 nửa vẫn do Nhà nước nắm cổ phần chi phối. Họ có tiền và rất quan tâm, nhưng không được giải ngân khi mặt bằng chất lượng chung chưa được cách tân đáng kể.

Điều nhà đầu tư mong nhất là Việt Nam mở rộng không gian đầu tư cho khối ngoại bằng việc đưa lên sàn nhiều doanh nghiệp lớn, chất lượng và thực hiện nhanh hơn công đoạn thoái vốn nhà nước ở các doanh nghiệp đang niêm yết. Thị trường đã tăng trưởng mạnh về lượng và bây giờ là khi nhà đầu tư cần phân khúc tăng trưởng về chất lượng hàng hóa và độ sâu thanh khoản.

Bài viết liên quan