Lãi suất, tỷ giá USD/VND và những biến số thời gian tới

Ngay sau kỳ nghỉ Tết Nguyên đán vừa qua, lãi suất VND trên phân khúc liên ngân hàng và tỷ giá USD/VND cùng có những nhữngh tân nhanh. Và 1 lần nữa, Chính phủ tiếp tục nêu định hướng phấn đấu giảm lãi suất cho vay.

Trao đổi có VnEconomy, ông Trịnh Quang Anh, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu kỹ kinh tế Maritime Bank, Chủ nhiệm Câu lạc bộ Nghiên cứu phân khúc tài chính – tiền tệ của những ngân hàng ở Việt Nam (VIRA), nhìn nhận về những yếu tố đang và chuẩn bị sẽ tác động trái chiều.

Hai nguyên nhân tỷ giá tạm thời tăng

Sau kỳ nghỉ Tết Nguyên đán, tỷ giá USD/VND có xu hướng đi lên sau 1 thời gian dài ổn định. Theo ông, đấy là diễn biến ngắn hạn có tính thời điểm nào đây, hay là gợi mở 1 xu hướng?

Tôi cho đấy là biến động tạm thời. Về xu hướng dài hạn, dễ được đâyn nhận là VND có khả năng mất giá dần so có USD, đặc trưng khi mà kinh tế Mỹ đang bình phục mạnh mẽ, vững chắc và đồng USD sẽ điều chỉnh lên giá.

Tuy nhiên trong ngắn hạn, những yếu tố tích cực hỗ trợ tỷ giá USD/VND và phân khúc ngoại tệ vẫn đang lấn át những yếu tố bất lợi.

Lý giải cho hiện tượng tỷ giá sau Tết Nguyên đán, tôi cho rằng có hai nguyên nhân chính.

Một là, trạng thái đồng USD toàn hệ thống sát Tết đã về âm và những ngân hàng đã không còn mua ròng được từ bạn ở mức giá cũ, trong khi những ngày trước Tết đã phân phối mạnh kỳ hạn 3 tháng cho Ngân hàng Nhà nước.

Trong bối cảnh chênh lệch lãi suất “đô – đồng” (swap point) trên phân khúc tiền tệ giảm nhanh sau Tết, tức kinh phí nắm giữ USD phát triển thành rẻ, những ngân hàng có động cơ đẩy mạnh mua vào để khôi phục trạng thái, khiến cầu ngoại tệ tăng nhanh.

Hai là, những động thái chính sách phân phối hàng mới đấy của Chính phủ Mỹ làm dấy lên tâm lý e ngại sẽ có dòng tiền chạy ra. Tiếp theo chọn lọc của Tổng thống Mỹ tiến hành nhữngh thức hạn chế đối có hàng nhập khẩu là máy giặt và tấm pin mặt trời, nay khả năng sắp đến lượt mặt hàng thép, nhôm, và có thể còn nữa nữa…

Những động thái phòng vệ hay bảo hộ thương mại này, có ảnh hưởng khá đáng kể tới kinh tế Việt Nam, đằng sau là khu vực FDI.

Nhìn rộng hơn, việc Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương mới (CP TPP) sắp được ký kết không có Mỹ, khiến những nhà đầu tư nước ngoài đã vào Việt Nam nhằm đâyn đầu hưởng lợi từ TPP ban đầu có Mỹ, có thể nản lòng, rút dần vốn.

Bị cùng hưởng thêm nữa là xu hướng lãi suất USD quốc tế lên giá nhanh cùng gói chính sách phân phối hàng kích thích tài khóa mới của Tổng thống Mỹ sẽ khiến dòng vốn quốc tế đảo chiều, sớm quay về Mỹ.

Dù vậy, tôi vẫn muốn nhấn mạnh rằng, trong ngắn hạn, ổn định tỷ giá USD/VND căn bản vẫn đang được hỗ trợ mạnh mẽ bởi nhiều yếu tố tích cực, như: USD quốc tế đã mất giá mạnh kể từ đầu năm 2017 tới nay; dòng vốn vào Việt Nam vẫn đang thuận lợi, đặc trưng là dòng M&A; dự trữ ngoại hối Nhà nước được tăng thêm mạnh; và yếu tố tâm lý được cải thiện hơn bao giờ hết.

Điều tiết cung tiền đang khá tốt

Liên quan đến tỷ giá, năm 2017 và đầu 2018 Ngân hàng Nhà nước liên tục mua ròng lượng lớn ngoại tệ, đi cùng là lượng lớn tiền đồng đưa ra. Ông nhìn nhận thế nào về sức ép của dòng chảy này đối có lạm phát và việc hấp thụ nguồn tiền đồng cũng như trung hòa tác động của nó?

Phải nói là Ngân hàng Nhà nước đang điều tiết cung tiền, bao hàm cả nghiệp vụ trung hòa tiền tệ, rất linh hoạt, chủ động.

Bạn thấy đây, cung cấp cho nhu cầu tiền đồng ngắn hạn thời vụ Tết tăng vọt, nghiệp vụ mua mạnh ngoại tệ đã căn bản làm làm hài lòng, khiến vận hành trên phân khúc mở năm nay phát triển thành “nhàn nhã” khác thường.

Theo đây lãi suất phân khúc cũng biến động trong biên độ hẹp hơn và trong thời gian ngắn hơn so có những dịp Tết những năm trước.

Sau Tết, cầu tiền giảm xuống, việc hút mạnh tiền về là dễ hiểu, cho dù nguồn tiền này trước đây được cung ra chủ yếu qua nghiệp vụ mua vào ngoại tệ hay cho vay cầm cố trên phân khúc mở.

Và như bạn cũng biết ở 1 bài viết gần đấy trên VnEconomy, động thái mua kỳ hạn USD 3 tháng được Ngân hàng Nhà nước đưa ra vào thời điểm cận Tết cho thấy những toan tính căn chỉnh dòng tiền đồng bơm vào hệ thống.

Xin lưu ý là việc có gây sức ép sau độ trễ cho lạm phát hay không là tùy thuộc vào khả năng kiểm soát tốc độ tăng trưởng tổng phương tiện chi trả (M2) trong nền kinh tế. Mà việc này Ngân hàng Nhà nước vẫn đang làm khá tốt.

Như trên, sau Tết, Ngân hàng Nhà nước đang hút mạnh tiền về, lãi suất VND trên phân khúc liên ngân hàng liên tục giảm mạnh. Cũng như năm 2017, lãi suất VND ở mức rất thấp trên phân khúc liên ngân hàng. Tuy nhiên, mức độ thẩm thấu của lãi suất trên phân khúc này sang phân khúc 1 (có công ty và dân cư lẽ thường) như thế nào, theo phân tách của ông?

Thừa nhận 1 thực ở là có sự kém truyền dẫn về lãi suất giữa những phân khúc tiền tệ thành phần. Nói nhữngh khác, mặt bằng những loại lãi suất hiện khá vênh lệch, thiếu lãi suất tham chiếu có hiệu lực, thiếu vắng các con phố cong lãi suất chuẩn. Rộng hơn, là sự thiếu vắng 1 cơ chế điều hành lãi suất có hiệu lực, hiệu quả.

Điều này chủ yếu do trình độ phát triển của phân khúc tiền tệ Việt Nam và do việc chọn lọc mục tiêu vận hành ưu tiên cũng như khung khổ tiền tệ để theo đuổi của Ngân hàng Nhà nước.

Tôi được biết, Ngân hàng Nhà nước đang tích cực thực hiện đề án cải nhữngh phân khúc tiền tệ và đặc trưng là đề tài đổi mới điều hành chính sách phân phối hàng lãi suất nhằm nâng cao hiệu lực của chính sách phân phối hàng tiền tệ. Rất hy vọng những nghiên cứu kỹ này sớm được triển khai vào thực tiễn.

Chìa khóa giảm lãi suất

Còn năm nay, 1 lần nữa Chính phủ định hướng tiếp tục phấn đấu giảm lãi suất cho vay. Ông phân tách thế nào về triển vọng thực ở của định hướng này?

Xét trong điều kiện lẽ thường, những yếu tố vĩ mô hiện hành, cả quốc tế và trong nước, hầu như không ủng hộ cho chủ trương này.

Dễ hiểu là khi kinh tế toàn cầu bình phục mạnh mẽ, xu hướng lãi suất – công cụ tự định, tăng lên là tất yếu.

Tình trạng tương tự cũng sẽ diễn ra trong nền kinh tế Việt Nam khi đà khởi sắc tiếp tục được khẳng định, cùng thêm là xu hướng lãi suất quốc tế tăng gây sức ép làm tăng lãi suất trong nước.

Tuy nhiên, vấn đề là mặt bằng lãi suất cho vay nền kinh tế giai đoạn này có lẽ chưa ở trạng thái lẽ thường.

Các vận hành ở cấp độ vi mô như tái cơ cấu ngân hàng và xử lý nợ xấu, nếu được triển khai tốt, hiệu quả, sẽ là chìa khóa giúp biến chủ trương giảm mặt bằng lãi suất phát triển thành khả thi.

Bài viết liên quan