Tín dụng tiêu dùng Việt Nam có hết phận “công dân hạng hai”?

Nhiều ồn ào và định kiến, nhưng tín dụng tiêu dùng ở Việt Nam có triển vọng từng bước phát triển về chất, để vượt qua thân phận “công dân hạng hai” trong nền kinh tế.

Mới chỉ bắt đầu bùng nổ dao động ba năm gần đấy, tín dụng tiêu dùng ở Việt Nam còn mới mẻ. Bước đầu, một vài mức lãi suất cho vay lên tới 30%/năm, thậm chí cao hơn, cộng một vài vụ việc ồn ào vừa qua có thể tạo cái nhìn thiếu thiện cảm trên phân khúc.

Ngay cả trong hệ thống, 1 số ngân hàng thương mại đã khẳng định không tham dự vào phân khúc này, vì rủi ro và cả quan ngại “điều tiếng”.

Nhưng nhiều thành viên vẫn đang làm, không ngừng mở rộng. Và trong tương lai, kỳ vọng về một vài chuyển biến tích cực là có cơ sở.

Vừa đi vừa… run

Đầu tuần này, đại diện 1 số tổ chức đầu tư lần lượt có một vài cuộc tiếp xúc có lãnh đạo Ngân hàng Việt Nam Thịnh Vượng (VPBank) – thành viên đang có thị phần tín dụng tiêu dùng lớn nhất ở Việt Nam có công ty con FE Credit.

Họ muốn nghiên cứu cụ thể hơn tài liệu nổi lên gần đấy, trong hoạt động cho vay và xử lý nợ ở đầu mối này. Và có loạt văn bản đề nghị chấn chỉnh từ Ngân hàng Nhà nước, chính sách bán hàng đối có tín dụng tiêu dùng tới đấy có bị siết lại không, tiềm năng và triển vọng của nó sẽ thế nào.

Nhà đầu tư có lý do để băn khoăn. Vì lâu nay tín dụng tiêu dùng ở Việt Nam có số phận như 1 “công dân hạng hai” vậy.

“Làm tín dụng tiêu dùng ở Việt Nam vừa đi vừa run. Nó có thể vấp rủi ro chính sách bán hàng, như cơ chế áp trần lãi suất GĐ 2010. Nếu dư nợ tăng lên lại thường có quan ngại vốn vào một vài lĩnh vực “phi sản xuất” như từng bị phân biệt trước đấy. Nói chung, nó không được thông thường như tín dụng thông thường”, 1 thành viên thảo luận có VnEconomy sau một vài cuộc tiếp xúc trên.

Nhìn lại, trong dao động chục năm tuổi đời chìm nổi của tín dụng tiêu dùng ở Việt Nam, nó chưa từng có được địa điểm danh dự trong một vài hoạch định chính sách bán hàng vĩ mô. Trong khi đấy là 1 động lực thúc đẩy cầu trong nền kinh tế, kích thích đầu ra cho công ty sản xuất kinh doanh, hỗ trợ tăng trưởng.

Cũng theo thành viên tham dự cuộc tiếp xúc trên, trong nhiều năm, Việt Nam phát triển kinh tế thiên về trọng cung, dựa trên sản xuất, xuất khẩu và đầu tư công, chi tiêu của Chính phủ…

“Điều đây không có gì sai. Nhưng tôi chưa thấy sự chú trọng đáng có cho động lực tiêu dùng. Chúng ta tập trung cho sản xuất, hỗ trợ sản xuất, nhưng sức mua, sức tiêu dùng của người dân chọn lọc. Như ở Mỹ nhân tố này chiếm tới dao động 70%.

Hay ở Anh, Pháp…, nhiều ngân hàng có dư nợ tiêu dùng, cho vay cá nhân lên tới 70-80%, chỉ một vài ngân hàng đầu tư mới tập trung cho vay công ty. Cấu trúc này ở Việt Nam thì ngược lại, chủ yếu cho vay công ty theo hướng trọng cung đây”, thành viên trên phân tích.

Mà theo ông, tín dụng tiêu dùng ở Việt Nam dường như đang là nỗi ám ảnh và nhạy cảm.

Kỳ vọng chuyển biến

Ám ảnh lớn nhất nằm ở lãi suất, luôn cao nổi bật. Như giai đoạn này, nhiều thành viên đang áp tới 30%/năm, thậm chí có một vài khoản lên tới 50% cho vay tiêu dùng tín chấp.

Cũng chính mức lãi quá cao đây dẫn đến sức ép trả nợ, vấn đề nợ xấu, đòi nợ và cả định kiến xã hội khi xem nó dễ đẩy người dân vào cảnh nợ nần…

Qua một vài cuộc tiếp xúc trên, ông Nguyễn Đức Vinh, Tổng giám đốc VPBank giải đáp thêm có nhà đầu tư, có nhiều nguyên do dẫn tới lãi suất tín dụng tiêu dùng luôn cao nổi bật so có thông thường.

Thư nhất, công ty tài chính phải huy động vốn có lãi suất rất cao so có một vài ngân hàng thương mại thông thường, giá vốn đầu vào cao.

Thứ hai, giá thành hoạt động hệ thống lớn. Ví như, để cho vay 100 tỷ đồng, công ty tài chính phải xử lý hàng chục nghìn biểu phí, cần tới hàng nghìn nhân sự, đại lý…

Thứ ba, đấy là cho vay tín chấp, mức độ rủi ro cao hơn nhiều so có thông thường (khác có vay mua, sửa chữa nhà, vay mua ôtô cũng là tiêu dùng nhưng có tài sản thế chấp).

“Tham khảo 1 phép tính tương đối, giá thành vốn 10%, giá thành hoạt động 10%, giá thành rủi ro 10%, thì phải cho vay vượt quá 30% đây mới có thời cơ có lãi. Ranh giới giữa rất lãi có lỗ ở đấy mong manh”, ông Nguyễn Đức Vinh nêu ví dụ.

Nhưng, Tổng giám đốc VPBank đặt kỳ vọng, cũng như cơ sở để tín dụng tiêu dùng sẽ có một vài chuyển biến về chất trong tương lai.

Đó là, nền móng công nghệ được một vài đầu mối tăng cường đầu tư và áp dụng, vừa hỗ trợ quản lý hoạt động và kiểm soát rủi ro tốt hơn, vừa cắt giảm dần một vài nhân tố trung gian và nhân sự, qua đây giá thành đầu vào giảm xuống giúp lãi suất cho vay bớt cao.

Như ở FE Credit, 3 tháng đầu 2018, có tới dao động 1,1 triệu khoản vay giải ngân, bình quân hơn 10.000 khoản mỗi ngày. Không thể thẩm định và triển khai khối lượng đây theo một vàih truyền thống. Công nghệ và hệ thống phân tích dữ liệu, chấm điểm tín dụng tự động từng bước được áp dụng và hỗ trợ xử lý.

Kỳ vọng thứ hai, tín dụng tiêu dùng ở Việt Nam sẽ vượt qua thân phận “công dân hạng hai”, được đặt địa điểm xứng đáng trong hoạch định chính sách bán hàng vĩ mô như hoạt động cho vay thông thường, gắn có nhu cầu tiêu dùng của người dân – 1 động lực cho sản xuất và tăng trưởng kinh tế.

Theo đây, nhiều tổ chức tín dụng tham dự mạnh hơn vào lĩnh vực này, tăng thêm quan hệ cung – cầu, chất lượng hoạt động và sản phẩm, lãi suất được kỳ vọng sẽ tốt hơn khi tăng thêm tranh giành.

Và thực tiễn, Tổng giám đốc VPBank cho rằng, khi cuộc sống người dân được nâng cao, dần dần sẽ tạo sự dịch chuyển về chất lượng bạn, nguyên tắc và điểm tín nhiệm của họ tốt lên, bớt rủi ro, lãi suất cho vay bởi thế cũng thêm cơ sở để giảm.

Bài viết liên quan