BIDV, phía trước là đòn bẩy?

Sau khi đã đi vào hoạt động thủ tục các cấp quản lý phê duyệt, Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) cũng vừa lấy chủ kiến cổ đông để tìm đến một đòn bẩy, tạo đà thoát khỏi thế kẹt giai đoạn này.

Tính đến 30/9/2018, với 1,268 triệu tỷ đồng, BIDV đang là bank thương mại cổ phần lớn nhất của Việt Nam xét theo qui mô tổng tài sản. Vị trí này có dễ bị thay cho thế trong trung hạn không?

Cục diện khó thay cho đổi

Ngân hàng lớn nhất về tài sản không hẳn là tốt nhất, hiệu quả nhất. Nhưng địa điểm lớn nhất có giá trị nhất định, vì tổng tài sản gắn liền với ưu thế thị phần, mà thị phần hoạt động bank tại Việt Nam luôn tranh giành quyết liệt.

Với BIDV, địa điểm trên có tranh giành trực tiếp từ các thành viên có qui mô sát kề: VietinBank, Vietcombank và Agriank. Nhưng cục diện trong trung hạn khó thay cho đổi, do mỗi thành viên đều có chung gặp khó trong không gian tăng trưởng.

Cả “big 4” bank Việt này hiện đều ở thế kẹt tăng vốn. Hệ số an ninh vốn (CAR) đều ở sát mức tối thiểu quy định. Để tăng vốn, mỗi thành viên đang có mỗi câu chuyện khác nhau, do Nhà nước nắm sở hữu chi phối trong lúc nguồn tăng vốn không có trong có kế hoạch ngân sách trung hạn.

Vừa qua, Vietcombank đã chính thức ra mắt tin tức chào bán 10% cổ phần cho nhà đầu tư nước ngoài. Nếu thành công, vốn điều lệ của bank này tăng lên, dự kiến có thêm phần thặng dư phát hành để tăng thêm vốn chủ sở hữu…, không gian tăng trưởng các hoạt động được nới lên theo mức độ bán được. Đây cũng là miếng ghép cuối cùng để Vietcombank đã đi vào hoạt động tiến hành Basel 2.

Trở ngại nhất nhưng vẫn thuộc về VietinBank, vì mật độ sở hữu Nhà nước đã giảm xuống hết ngưỡng (65%), mật độ sở hữu nước ngoài đã lấp đầy (30%). Hướng tăng vốn còn lại tùy thuộc vào kết quả “đấu tranh” với ngân sách, giữa phương án trả cổ tức bằng tiền mặt hay bằng cổ phiếu trong mai sau.

Với Agribank, do chưa cổ phần hóa, vốn điều lệ phải chờ ngân sách cấp thêm, trong lúc nguồn không có trong có kế hoạch trung hạn mà Quốc hội đã chốt, ngoại trừ nếu có điều chỉnh.

Còn BIDV, cuối cùng, sau dao động một năm “đồn đoán” và gợi mở, tờ trình xin chủ kiến cổ đông bằng văn bản về bán cổ phần cho nước ngoài để tăng vốn cũng đã được ra mắt, ngày 31/10/2018.

Đòn bẩy thay cho tình thế?

Theo tờ trình, BIDV có có kế hoạch phát hành cổ phần riêng biệt cho nhà đầu tư nước ngoài, mật độ 15%, tăng vốn điều lệ.

Một đòn bẩy để lịch sử BIDV sang trọng trang dự kiến ở mai sau gần, vì tên tuổi nhà đầu tư đã xác định chính xác, hai bên cũng đã có các bước theo đuổi và đàm phán lâu dài, các thủ tục cấp phép cũng đã xong.

Với cổ đông và nhà đầu tư, một trong những điểm quyên tâm là giá bán. Nó sẽ được xác định theo giá bình quân số phiên giao dịch trên sàn tại thời điểm nhà đầu tư chào mua.

Vấn đề giá vừa gắn với trách nhiệm tài sản Nhà nước, vừa là lợi ích cho bank và cổ đông. Nhưng quan trọng hơn, có kế hoạch này nếu thành công sẽ tạo đòn bẩy để BIDV thoát khỏi thế kẹt giai đoạn này, cũng như mang lại thay cho đổi lớn so với quá khứ và hiện tại.

Là bank lớn nhất, những năm qua và đến nay BIDV cũng được biết đến là một trong những địa chỉ có nợ xấu lớn nhất theo con số tuyệt đối. Cuối quý 3 vừa qua ghi nhận mức độ lên tới hơn 17.000 tỷ đồng.

Nợ xấu BIDV tăng lên từ các kênh khác nhau. Ví như nợ tái cơ cấu trước đây, nợ bán cho VAMC đáo hạn, dẫn đến mới trong các bước hoạt động… Về con số tuyệt đối, họ có nợ xấu lớn, song qua 9 tháng đầu 2018 cũng đã tích lũy được lượng trích lập dự phòng đối ứng đáng kể, với 14.365 tỷ.

Về mật độ, nợ xấu của BIDV theo báo cáo ở mức thấp, qui mô lớn trên do gắn với tổng dư nợ lớn. Song, thế kẹt tăng vốn khiến các chỉ số tài chính hạn chế, một trong những nguyên nhân chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng năm nay được giao khá thấp, với 14%. Giả sử, có chỉ tiêu cao hơn, mẫu số tín dụng nở rộng hơn, mật độ nợ xấu có thể đã được co gọn lại hơn thay cho cho tăng lên 9 tháng đầu năm nay.

Với có kế hoạch chào bán trên, BIDV đang đứng trước triển vọng tăng thêm khá mạnh vốn điều lệ (hơn 6.000 tỷ tính riêng theo mệnh giá, và nếu bán thành công đảm bảo sẽ có thêm thặng dư lớn có thể được giữ lại để tăng thêm mạnh vốn chủ sở hữu).

CAR theo triển vọng trên được cải thiện, các cân đối tài chính thuận lợi hơn để nới thêm không gian tăng trưởng. Trong đó, một trong những cơ sở đầu tiên để được giao chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng năm tới cao hơn là phải tăng được vốn điều lệ.

Kế hoạch trên nếu thành công sẽ tạo đòn bẩy mới. Đòn bẩy này bền vững hơn tình thế phải chắp vá vốn, qua không ngừng nghỉ vay mượn bằng phát hành trái phiếu dài hạn kinh phí cao để kê vốn cấp 2 cải thiện CAR những năm qua.

Khó đong đếm, yếu tố đòn bẩy này cũng góp phần tạo những thay cho đổi khác ở BIDV sau cổ phần hóa.

Giả sử mua hẳn 15%, KEB Hana Bank (Hàn Quốc) sẽ trở thành nhà đầu tư, cổ đông chiến lược. Dù mật độ sở hữu Nhà nước dự kiến nhưng vẫn còn tới 80,99%, song tại BIDV hoạt động quản trị, điều hành bắt đầu có tiếng nói của yếu tố mới – cổ đông nước ngoài.

Với thời hạn hạn chế chuyển nhượng tối thiểu tới 5 năm, cùng mức độ sở hữu lớn, theo tờ trình của BIDV, đối tác này cũng sẽ hỗ trợ về kỹ thuật, quan hệ hợp tác trong các lĩnh vực…

Trong định hướng chung, BIDV cũng là thành viên cuối cùng trong khối bank thương mại nhà nước lớn đã cổ phần hóa có triển vọng đi được các bước tiếp theo: giảm dần mật độ sở hữu Nhà nước, có nhà đầu tư chiến lược nước ngoài.

Bên cạnh đòn bẩy này, điểm mong chờ nữa tại BIDV là nhân sự đảm nhận địa điểm Chủ tịch Hội đồng Quản trị sau hai năm để trống.

Và đã có chuyển động mới, khi BIDV cũng đang xin chủ kiến cổ đông sửa điều lệ quy định người đại diện theo pháp luật từ Tổng giám đốc như giai đoạn này sang trọng Chủ tịch Hội đồng Quản trị. Đây có thể xem là một bước dự kiến cho sự kiện tất cả máy trong mai sau gần.

Bài viết liên quan