Đề xuất đánh thuế tài sản nhà 700 triệu: “Vận dụng định mức rất lỗi thời”

Theo chuyên gia kinh tế Lê Đăng Doanh, thu thuế tối đa không phải ở thuế suất cao nhất mà thu thuế tối đa là ở mức thuế thấp vừa phải để cho người dân có thể kinh doanh được. Nếu nâng mức thuế quá cao thì người dân sẽ không muốn kinh doanh để cho Nhà nước thu thuế nữa.

Bộ Tài chính vừa ra mắt Dự thảo tờ trình gửi Chính phủ về yêu cầu thi công dự án Luật thuế tài sản.

Theo đấy, Bộ Tài chính đề xuất sẽ đánh thuế tài sản đối có đất ở, đất sản xuất, kinh doanh phi nông nghiệp, đất phi nông nghiệp nhưng sử dụng vào mục đích kinh doanh hoặc để ở.

Bên cạnh đấy, nhà và công trình trên đất có giá trị trên 700 triệu đồng hoặc 1 tỷ đồng, ôtô có giá trị từ 1,5 tỷ đồng trở lên, tàu bay, du thuyền… cũng sẽ bị đánh thuế.

Về một số phương án thuế suất, Bộ Tài chính cho biết, theo bí kíp quốc tế thì mức thuế suất thuế tài sản thấp nhất là 0,2%. Tuy nhiên, số đông một số nước ứng dụng mức thuế suất thuế tài sản cao, trong đấy có 1 số nước trong khu vực như Indonesia 0,5%; Philippines 1% và 2%. Hai phương án thuế suất thuế tài sản được tính đến là ứng dụng mức thuế suất thuế tài sản chung là 0,3% hoặc 0,4%.

Theo Bộ Tài chính, có thuế suất 0,3%, chuẩn bị số thu thuế tài sản dao động 22.700 tỷ đồng nếu ứng dụng ngưỡng không chịu thuế đối có nhà là 1 tỷ đồng. Còn nếu ứng dụng ngưỡng không chịu thuế đối có nhà là 700 triệu đồng thì số thu thuế tài sản sẽ dao động 23.300 tỷ đồng.

Với phương án thuế suất 0,4%, số thu thuế tài sản dao động 30.300 tỷ đồng nếu ứng dụng ngưỡng không chịu thuế đối có nhà là 1 tỷ đồng hoặc dao động 31.000 tỷ đồng (nếu ứng dụng ngưỡng không chịu thuế đối có nhà là 700 triệu đồng).

Với toàn bộ một số phương án trên, Bộ Tài chính yêu cầu thực hiện theo phương án thuế suất 0,4% và ứng dụng ngưỡng không chịu thuế đối có nhà là 700 triệu đồng.

Bình luận về đề xuất này của Bộ Tài chính, thảo luận có VnEconomy, chuyên gia kinh tế Lê Đăng Doanh cho rằng, về qui định, thu thuế về tài sản, nhà đất là thích hợp có thông lệ quốc tế, độc đáo trong bối cảnh thuế nhà đất của Việt Nam còn thấp so có một số nước trong khu vực.

“Tuy nhiên phải tính toán làm sao cho vừa sức dân và điều mà người dân phản ứng là Bộ Tài chính đã áp đặt 1 mức 700 triệu đồng để đánh thuế. Đưa ra con số này là 1 một sốh vận dụng định mức rất lỗi thời. Người dân đã phải bỏ tiền ra, phải vay ngân hàng để mua nhà, giờ lại bị đánh thuế nữa thì sẽ rất gặp khó nên họ phản ứng tiêu cực là điều dễ hiểu. Cộng thêm có đề xuất đánh thuế ôtô và một số loại thuế khác như thuế môi trường trong xăng dầu, khiến cho người dân nhận ra bị sốc”, ông Doanh nhận định.

Theo ông Doanh, Bộ Tài chính giai đoạn này đang đứng trước áp lực rất lớn là phải bù đắp cho nguồn thu thuế nhập khẩu bị giảm sút do Việt Nam tham dự Cộng đồng kinh tế ASEAN và một số Hiệp định thương mại tự do.

Theo đấy, một số mặt hàng nhập khẩu sẽ có thuế suất 0% hoặc tối đa 5%, làm giảm nguồn thu ngân sách nhà nước bởi thế động cơ đề xuất tăng thuế của Bộ Tài chính là có thể hiểu được.

Nhưng ông Doanh cũng cho rằng, có 1 nền kinh tế có lương trung bình thấp vào dao động 2.200 USD/người như ở Việt Nam, Ngân hàng Thế giới đã khuyến cáo chỉ nên thu thuế dao động 18% GDP, không nên thu thuế cao hơn để khoan sức dân, để người dân có lợi nhuận tái đầu tư.

“Song giai đoạn này chúng ta đã thu thuế lên đến dao động 32% GDP rồi, tức là rất cao so có khuyến nghị của Ngân hàng Thế giới và đấy là điều chúng ta phải suy xét”, ông Doanh nhận định.

Vị chuyên gia này cũng bày tỏ sự trăn trở bởi song song có việc tăng cường thu thuế thì giai đoạn này Việt Nam cũng đang thất thu từ rất nhiều nguồn. Ông lấy ví dụ như buôn lậu qua biên giới Campuchia, Lào, Trung Quốc…

Cùng có đấy, ông Lê Đăng Doanh chỉ ra 1 sự mâu thuẫn trong nền kinh tế giai đoạn này, là kinh tế hộ gia đình đang chiếm 31-33% GDP (tùy theo năm), trong khi đấy kinh tế tư nhân có đăng ký theo Luật Doanh nghiệp chỉ chiếm dao động 10-11%.

“Vậy 33% GDP ấy nộp bao nhiêu vào ngân sách? Điều này không rõ. Có các tính toán cho thấy, 33% GDP chỉ nộp 0,8% vào ngân sách thôi. Vậy phần còn lại đi đâu? Bởi kinh tế hộ gia đình là kinh tế phi chính thức, cho đến nay vẫn nộp thuế khoán, không có biên lai chứng từ. Các nguồn điều tra cho thấy, các hộ này phải nộp rất nhiều kinh phí cho phường và quận, bởi thế cần phải xử lý một số khoản thu này”, ông Doanh nhấn mạnh.

Cuối cộng, viện dẫn 1 khái niệm trong kinh tế học – các con phố cong Laffer, chuyên gia Lê Đăng Doanh nêu lên mối quan hệ giữa một số mức thuế suất có mức thu ngân sách nhà nước được tạo ra từ đấy: “Nếu anh không thu thuế thì sẽ không được đồng nào, nhưng nếu thu đến 100% thuế thì không ai làm gì để anh thu cả”.

Vậy thu thuế tối đa không phải ở thuế suất cao nhất mà thu thuế tối đa là ở mức thuế thấp vừa phải để cho người dân có thể kinh doanh được. Nếu nâng mức thuế quá cao thì sẽ vi phạm vào các con phố cong Laffer, và người dân sẽ không kinh doanh để nhà nước thu thuế nữa. Thu thuế nhiều quá thì người ta sẽ tìm một sốh để trốn thuế”, ông Doanh nói.

Đặc biệt, trong bối cảnh Việt Nam hội nhập sâu, rộng, chuyên gia kinh tế này cho rằng, hàng hóa của Thái Lan đã rẻ hơn, hàng hóa một số nước khác như Malaysia cũng rẻ hơn thì sẽ ảnh hưởng tới khả năng tranh giành của công ty Việt.

“Cho nên tôi yêu cầu phải tham khảo rất thận trọng. Mong Quốc hội, một số cơ quan nhà nước tổ chức một số tọa đàm để lắng nghe. Cách tốt nhất giai đoạn này là giảm chi, cắt bỏ các bộ máy chi tiêu lãng phí chứ không phải là tăng thu thuế như giai đoạn này”, ông Doanh nói.

Bài viết liên quan