Nhìn từ “trường hợp hiếm có” tại VietinBank

Ngân hàng Công thương Việt Nam (VietinBank) trở thành 1 trường hợp hiếm có trong hệ thống ngân hàng thương mại Việt Nam, khi không trình được chỉ tiêu kế hoạch lợi nhuận 2018 ở đại hội đồng cổ đông thường niên ngày 21/4 vừa qua.

Giải thích điểm này, ông Lê Đức Thọ, Tổng giám đốc VietinBank cho biết đang trình lên Ngân hàng Nhà nước và Bộ Tài chính để tham khảo.

Gạo còn đây…

Nhà đầu tư nhỏ lẻ, đặc trưng là cổ đông nước ngoài đang có mật độ có tối đa ở đây im lặng có lý giải trên. Họ không có quyền tự biết trước, tự quyết kế hoạch mà ngân hàng mình đang đầu tư và có, mà phải chờ Nhà nước xét duyệt trước.

Cũng ở đại hội, VietinBank – 1 ngân hàng thương mại có lợi nhuận danh tiếng hệ thống, có một số chỉ số sinh lời cao – chuẩn bị chỉ trả cổ tức 5 – 7%, chưa bằng phần lẻ của nhiều ngân hàng thương mại cổ phần tư nhân điển hình khác.

Nhưng gạo còn đây. VietinBank đang là ngân hàng thương mại Nhà nước duy nhất đã cổ phần hóa còn có tới gần 9.000 tỷ đồng thặng dư vốn cổ phần chưa chia, cộng lợi nhuận chưa phân phối chuẩn bị vượt xa mốc 10.000 tỷ đồng kết thúc quý đầu năm nay.

Nếu có mô hình công ty cổ phần thực sự sau cổ phần hóa như nhiều ngân hàng thương mại cổ phần tư nhân khác, có thể VietinBank đã linh hoạt hơn trong chính sách phân phối hàng cổ tức, chính sách phân phối hàng thưởng cho cổ đông có “của để dành” khủng nói trên; qua đây tạo sức hút, sức quyến rũ và chủ động trong kế hoạch tăng vốn điều lệ.

Đã có tiền lệ. Năm 2016, mô hình tương tự VietinBank, Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank) đã thực hiện chia cổ phiếu thưởng cho cổ đông từ nguồn thặng dư, có mật độ lên tới 35%.

Còn VietinBank, ở đại hội trên, Tổng giám đốc Lê Đức Thọ cho biết: “Chúng tôi nhiều lần đề xuất chia cổ tức bằng cổ phiếu nhưng quy định giai đoạn này chưa làm được, hy vọng có thể làm trong sau này. Chúng tôi cũng đã có đề án gửi Ngân hàng Nhà nước để tăng vốn điều lệ trong thời gian tới”.

Đã 5 năm kể từ 2013, đến nay VietinBank vẫn chưa thể tăng vốn điều lệ. 5 năm trước, diện tích tổng tài sản toàn hệ thống một số tổ chức tín dụng Việt Nam chỉ dao động hơn 5 triệu tỷ đồng, thì đến cuối 2017 đã vượt mốc 10 triệu tỷ đồng. Ngoài một số đề nghị nội ở, sự mở rộng này cung cấp nhu cầu tăng trưởng của nền kinh tế.

Mặc dù diện tích vốn chủ có được tích lũy có các nguồn giữ lại lớn nói trên, nhưng vốn điều lệ không tăng trong quá trình phát triển đây dẫn tới các hạn chế.

Khi khó “nuôi con bằng sữa mẹ”

Trong ba ngân hàng thương mại Nhà nước đã cổ phần hóa (gồm cả Vietcombank và BIDV), riêng VietinBank phát triển thành đặc trưng: mật độ có nhà đầu tư nước ngoài đã được lấp đầy, mật độ có Nhà nước đã giảm xuống giới hạn cuối cộng 65%.

Để tăng vốn điều lệ, VietinBank chỉ còn một sốh: 1 là trả cổ tức bằng cổ phiếu, thực hiện chính sách phân phối hàng cổ phiếu thưởng cho cổ đông từ một số nguồn đang giữ lại; hai là phát hành cho cổ đông đã đi vào hoạt động để tăng vốn; ba là nới mật độ có của nhà đầu tư nước ngoài và thực hiện phát hành riêng lẻ.

Ở một sốh thứ nhất, như Tổng giám đốc Lê Đức Thọ đề cập ở trên, chính sách phân phối hàng trả cổ tức bằng cổ phiếu các năm qua không được triển khai (liên quan đến đề nghị nộp cổ tức bằng tiền về ngân sách Nhà nước).

Ở một sốh thứ hai, VietinBank cũng khó triển khai, do kế hoạch ngân sách trung hạn của Nhà nước không bố trí nguồn để đầu tư vào một số ngân hàng thương mại.

Khi khó “nuôi con bằng sữa mẹ”, VietinBank tìm một sốh lôi kéo nguồn lực từ ngoại khu, ở một sốh thứ ba: nới mật độ có cho nhà đầu tư nước ngoài. Cách này tùy thuộc vào thẩm quyền của một số cấp tầm cao. Nếu triển khai, 1 mặt VietinBank tạo thêm sức quyến rũ trong tăng vốn, mặt khác có triển vọng tạo thêm nguồn thặng dư lớn có lợi cho ngân hàng và cổ đông (trong đây có cổ đông Nhà nước).

Hiện chưa rõ biện pháp cuối cộng của VietinBank để tăng được vốn. Trong khi Nhà nước đang là cổ đông lớn nhất, có trách nhiệm lớn nhất cũng như lợi ích lớn nhất ở đây. Và các năm qua, VietinBank luôn là 1 trong các công ty đâyng góp lớn nhất cho ngân sách nhà nước (qua thuế và cổ tức).

Tự xoay xở, năm 2017 và dự phòng cho 2018, VietinBank vẫn đang buộc phải thực hiện một sốh thứ tư là phát hành trái phiếu thứ cấp dài hạn để nâng vốn cấp 2, nâng vốn tự có và cải thiện hệ số an toàn vốn (CAR).

Cách thứ tư này, hiện có thuận lợi khi lãi suất trên phân khúc đã được bình ổn về mức thấp, kinh phí phát hành trái phiếu theo đây bớt sức ép, nhưng vẫn là một sốh tình thế chắp vá và có giới hạn.

Dù sao, giai đoạn này CAR của VietinBank cũng đã được nâng lên 10% (theo cập nhật ở đại hội), cao hơn mức tối thiểu 9% quy định.

Và dù chưa tăng được vốn điều lệ, dư địa để tăng trưởng và phát triển ở ngân hàng này đang có chiều hướng dễ thở hơn, sau năm 2017 đã dồn tất toán tới 7.000 tỷ đồng trái phiếu phân phối nợ xấu ở Công ty Quản lý tài sản một số tổ chức tín dụng Việt Nam (VAMC), cũng như kế hoạch tất toán tất cả vào đầu 2018.

Theo đây, chiều hướng kinh doanh ở đây có chuyển biến rõ hơn sau năm chậm lại 2017.

Báo cáo ở đại hội, ông Nguyễn Văn Thắng, Chủ tịch Hội đồng Quản trị nêu, quý 1/2018 so có cộng kỳ một số năm là quý mà ngay từ đầu năm VietinBank đã có sự bứt phá, tăng trưởng mạnh; trong đây lợi nhuận trước thuế đã đạt trên 3.000 tỷ đồng, tỷ suất sinh lời ROAA và ROAE lần lượt đạt 1,12% và 15,33%.

Bài viết liên quan