Cục diện cân đối lãi suất và tỷ giá cuối 2018 đã thay đổi

Đến cuối tuần qua, thị trường liên bank đã quen với lãi suất VND qua đêm quanh mức 4,8%/năm. Nhưng nếu nhìn lại cùng thời điểm này năm 2017 và 2016, cục diện các cân đối chính đã nhiều thay đổi.

Trong chuỗi vận động của lãi suất VND và tỷ giá USD/VND hàng năm, có những thời điểm một câu hỏi quen lại được đặt ra: “Nguồn tiền lớn VND đã đi đâu?”.

Lần này, câu hỏi đó nằm ở băn khoăn: tín dụng tăng trưởng thấp nhất trong bốn năm qua, định hướng siết lại tiếp tục biểu hiện, vậy bề ngoài dư thừa tiền đồng vượt trội nửa đầu năm nay tại sao mờ nhạt đi, lãi suất VND liên bank lên cao và Ngân hàng Nhà nước không ngừng nghỉ bơm ròng cách đây không lâu?

Nhìn cả từ đầu năm, lãi suất VND giai đoạn này trên liên bank cũng không có gì gây hoảng hốt. Vì, chỉ hơn hai tháng trước, cuối tháng 8/2018, lãi suất qua đêm trên liên bank cũng từng lên quanh 4,7%/năm; lùi về trước một quãng, gần trung tuần tháng 2/2018 nó cũng nằm trên 4%/năm…

Nhưng, nhìn xa hơn nữa, cùng thời điểm này năm 2017 và 2016, lãi suất VND qua đêm chỉ quanh 0,9%/năm. Như vậy, thay đổi giai đoạn này đã lớn.

Xen giữa thay đổi lớn đó là tỷ giá USD/VND.

Tầm này năm 2016 và 2017, tỷ giá USD/VND rất ổn định, Ngân hàng Nhà nước có những đợt mua vào lượng lớn ngoại tệ, lượng tiền đồng đối ứng đưa ra lớn góp phần mềm hóa lãi suất VND. Sự hậu thuẫn của những dòng chảy này thậm chí có những khi còn làm mờ nhạt đi điểm hoán đổi bất lợi giữa lãi suất USD – VND trên liên bank (lãi suất USD cao hơn VND).

Còn nay đã và đang khác đi nhiều. Tỷ giá USD/VND tăng mạnh từ cuối tháng 6/2018 và giữ ở mức cao cho đến nay. Dù có dấu hiệu hạ nhiệt khá nhanh trong tuần qua, nhưng rủi ro tỷ giá đã biểu lộ, mà điều này tác động đến phản ứng phòng thủ và dịch chuyển ở tín dụng ngoại tệ.

Tăng trưởng tín dụng ngoại tệ giảm nhanh những tháng cách đây không lâu. Không hẳn nhu cầu vay vốn giảm đi, mà công ty có xu hướng chuyển sang trọng vay VND thay cho ngoại tệ để tránh rủi ro tỷ giá. Cầu vay vốn VND tăng lên, cũng như về tỷ trọng trong cơ cấu tín dụng, góp phần định hình câu replay cho câu hỏi nguồn tiền lớn VND đã đi đâu nói trên, một phần giải đáp cho lãi suất VND có xu hướng tăng lên.

Một cấu phần nữa của câu replay còn nằm ở lượng VND Ngân hàng Nhà nước hút về qua các đợt bán ra ngoại tệ bình ổn tỷ giá vừa qua.

Ngoài ra, vốn VND trong hệ thống bank giai đoạn này đã đi đâu còn liên quan đến mức độ tiền gửi ngân sách, tốc độ giải ngân đầu tư công dồn vào cuối năm, cũng như mức độ và tốc độ phát hành trái phiếu Chính phủ hút vốn theo công đoạn có kế hoạch…

Thay đổi đã lớn so với cùng kỳ 2017 và 2016. Trong đó, tác động vượt trội là môi trường và những biến động lớn ngoại khu.

Năm 2018 đến nay đã ba lần Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) tăng lãi suất. Tại Việt Nam, lãi suất USD trên liên bank cũng đã duy trì trên 2,3%/năm các kỳ hạn ngắn suốt thời gian qua thay cho dễ chịu quanh 1% cùng kỳ 2017 và 2016.

Chỉ riêng mức lãi suất USD duy trì cao trên liên bank cũng đã tạo sức ép Ngân hàng Nhà nước phải điều chỉnh cân đối, gián tiếp đẩy lãi suất VND lên trên thị trường này để tạo điểm hoán đổi có lợi cho ổn định tỷ giá USD/VND.

Và cũng khác hoàn toàn rất lớn, đồng Nhân dân tệ phá giá rất mạnh năm nay, xuyên đáy cả chục năm so với đồng USD thời gian cách đây không lâu, mà điều này từng gây sức ép lớn đối với tỷ giá USD/VND, trong cả về mặt tâm lý thị trường.

Vấn đề là, FED tăng lãi suất hay diễn biến đồng Nhân dân tệ (cùng cuộc chiến thương mại Trung – Mỹ) là câu chuyện lâu dài, chứ không mang tính thời điểm và chủ yếu ngắn hạn như các tác động trước đây như sự kiện Trung Quốc hạ đặt giàn khoan trái phép trong vùng biển Việt Nam, Brexit, hay bầu cử Tổng thống Mỹ…

Cái lâu dài đó góp phần tạo thay đổi cục diện các cân đối trên thị trường tiền tệ Việt Nam. Đến nay, về căn bản lãi suất và tỷ giá Ngân hàng Nhà nước nhưng vẫn giữ được ổn định, nhưng tầm nhìn và sự chủ động đang đòi hỏi xa hơn, không chỉ những tháng cuối năm 2018 mà vắt sang trọng cả năm 2019.

Chuyển động chính xác, từ giữa năm Ngân hàng Nhà nước đã chủ động siết dần lại tăng trưởng tín dụng, liên tục đốc thúc hệ thống đẩy nhanh xử lý nợ xấu để tái tạo nguồn, bám sát và cân đối nhanh các kênh điều tiết, hay tới đây sẽ có bước siết lại tín dụng ngoại tệ để hạn chế tác động bất lợi tới tỷ giá…

Còn ở định hướng cao hơn, tại phiên họp thường kỳ tháng 10 vừa qua, Thủ tướng Chính phủ đã đặt đề nghị Ngân hàng Nhà nước có phương án ngay từ bây giờ đến cuối năm để chắc chắn không tăng lãi suất huy động, lãi suất liên bank.

Bài viết liên quan