ODA không chỉ nhằm tăng GDP

Theo ông Tetsuo Konaka, Trưởng đại diện JICA Văn phòng Việt Nam, việc thực thi các dự án từ nguồn vốn ODA của Nhật Bản đã có tiến bộ trong năm qua.

Theo dự thảo Nghị định Về quản lý sử dụng vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA) và vốn vay ưu đãi đang được Bộ Kế hoạch và Đầu tư lấy ý kiến, cơ quan này đề xuất khu vực tư nhân được tiếp cận và sử dụng vốn ODA, vốn vay ưu đãi từ các nhà tài trợ nước ngoài. Là cơ quan cung cấp vốn ODA, JICA sẽ cung ứng nguồn vốn này cho các công ty tư nhân như thế nào, thưa ông?

Việc này liên quan làm việc đầu tư tài chính ra nước ngoài của JICA, trong đây có việc cho vay có các công ty tư nhân nước ngoài.

Theo đây, các công ty làm việc trong 3 lĩnh vực được ưu tiên. Một là, lĩnh vực hỗ trợ tăng trưởng kinh tế thông qua đã đi vào hoạt động cơ sở hạ tầng. Hai là hỗ trợ đối tượng người nghèo. Ba là biến đổi khí hậu. Để được vay vốn ODA, công ty tư nhân phải thuộc 1 trong ba lĩnh vực nói trên.

Bên cạnh đây, khác có đối tượng đi vay là Chính phủ, công ty tư nhân có rủi ro trả nợ cao hơn bởi vì khi làm việc sản xuất – kinh doanh không thuận lợi, công ty có thể bị phá sản.

Do đây, các khoản vay ODA dành cho công ty tư nhân sẽ được xét duyệt kỹ càng, đặc trưng là tham khảo hiện trạng tài chính của công ty đây.

Ngoài ra, công ty tư nhân cũng có thể tiếp cận nguồn vốn từ các tổ chức tài chính khác và các ngân hàng.

Các hình thức cho vay này không ràng buộc công ty Việt Nam phải liên doanh có công ty Nhật Bản hoặc sử dụng nguyên vật liệu của Nhật Bản.

Dù không có quy định cứng này nhưng chúng tôi là cơ quan của Nhật Bản nên nếu công ty Việt Nam có sự kết hợp, hợp tác có công ty Nhật Bản hoặc làm việc của công ty Việt Nam góp phần thúc đẩy làm việc của công ty Nhật Bản ở Việt Nam thì sẽ được ưu tiên hơn.

Thêm vào đây, chúng tôi không giới hạn hạn mức cho vay có khoản vay này và có trường hợp chúng tôi sẽ kết hợp có các tổ chức tài chính khác như IFC, ADB để cộng cung cấp khoản vay.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư Việt Nam đang thi công nghị định sửa đổi Nghị định 15/2015/NĐ-CP về đầu tư theo hình thức công – tư (PPP) nhằm tháo các nút thắt để có thể triển khai hiệu quả nhiều dự án PPP. Theo ông, để hình thức đầu tư PPP có hiệu quả, việc thi công văn bản này cần chú trọng các nội dung gì?

Việc tham khảo quy định pháp lý có PPP là cần thiết. Tuy nhiên, nếu không có các văn bản giải đáp thực thi 1 cách hiệu quả thì việc thực hiện cũng không tiện lợi.

Đáng chú tâm, PPP là hợp tác công – tư có sự tham dự của Chính phủ và tư nhân, bởi thế, cần chỉ rõ Chính phủ và tư nhân phải có trách nhiệm gì, nếu sự phân công không rõ ràng thì khó thực hiện.

Trong quá trình thi công cơ chế mới, việc chúng ta cân nhắc thấu đáo trước khi đưa ra văn bản mới là cần thiết. Tuy nhiên, nếu chỉ ngồi 1 chỗ và suy nghĩ đầy đủ thì chẳng thể làm hết được.

Thế nên, 1 cách làm có thể hiệu quả là cứ làm thử rồi thu nhận phản hồi phân tách để điều chỉnh thì tốt hơn. JICA là 1 tổ chức quốc tế nhiều bí kíp, bởi thế, nếu có điểm nào cần lưu ý về nội dung này thì chúng tôi sẽ đâyng góp ý kiến.

Được biết, trước khi sang Việt Nam đảm nhận địa điểm Trưởng đại diện Văn phòng JICA, ông đã từng công tác ở Văn phòng JICA ở Trung Quốc và Ấn Độ. Ông từng chia sẻ, số vốn vay ODA Nhật Bản của Ấn Độ đã giảm nhiều và Trung Quốc không còn sử dụng vốn ODA Nhật Bản. Theo ông, đến thời điểm nào thì Việt Nam sẽ không phải vay vốn ODA của Nhật Bản nữa?

Bản chất nguồn vốn ODA của JICA là hỗ trợ các nước đang phát triển và mong muốn các nước này sẽ tiến đến GĐ không cần dùng vốn ODA mà vẫn phát triển. Với Việt Nam, chúng tôi cũng mong muốn bởi thế nhưng không biết đến khi nào mới thành hiện thực.

Quan điểm của JICA là việc hỗ trợ vốn ODA không chỉ nhằm tăng trưởng tổng sản phẩm quốc nội mà cần nhìn nhận sự hỗ trợ này ở góc độ rộng hơn. Tăng trưởng kinh tế có thể kéo theo nhiều hệ lụy như môi trường.

Do đây, việc sử dụng nguồn vốn này có thể góp phần cải thiện môi trường. Nghĩ bởi thế có thể thấy, thời gian của nguồn vốn ODA ở Việt Nam có thể còn dài nữa.

Trung Quốc có điểm tương tự có Việt Nam là các đô thị lớn là nơi tập trung nhiều người dân có cuộc sống tương đối sung túc. Tăng trưởng kinh tế giúp cuộc sống người dân ở các vùng này cải thiện rõ rệt song người dân ở các vùng địa phương khác vẫn nghèo.

Vì vậy, sự hỗ trợ của chúng tôi không dừng lại ở việc đã đi vào hoạt động cơ sở hạ tầng phần cứng mà chúng tôi sẽ hỗ trợ đào tạo nguồn nhân lực và chuyển giao công nghệ mới.

Một điểm cần lưu ý nữa là các nước đang phát triển dễ rơi vào hiện trạng bẫy lương trung bình và chúng tôi mong muốn Việt Nam thoát khỏi hiện trạng này.

Ngoài ra, trong nỗ lực hạn chế tăng lên nợ công của Chính phủ Việt Nam, việc cho công ty tư nhân vay cộng có cho Chính phủ vay có thể là biện pháp cho vấn đề nợ công.

Bài viết liên quan