Nếu bất đắc dĩ phải tăng thu thuế thì cần tính tới 1 vài nguồn khác như thuế tài sản người giàu, phân tán nguồn thu ra, tránh tập trung…
Phát biểu ở hội thảo “Đánh giá tác động của việc tăng thuế VAT lên tổng thể nền kinh tế và phúc lợi hộ gia đình” do Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR) tổ chức sáng 28/6, 1 vài chuyên gia kinh tế đã sử dụng 1 vài sơ đồ, đánh giá định lượng để đo lường hai phương án tăng thuế giá trị tăng lên (VAT) đang được tái khởi động trở lại.
Nhóm nghiên cứu kỹ thuộc Viện Nghiên cứu Chính sách và Kinh tế (VEPR) và 1 số nhà kinh tế ở Đại học Kinh tế Quốc dân cho rằng, dù tăng thuế VAT ở mức nào cũng ảnh hưởng rất lớn đến người nghèo.
Tăng thuế VAT sẽ tăng thêm ít nhất 200.000 người nghèo?
Tiến sĩ Nguyễn Việt Cường – Đại học Kinh tế Quốc dân, cho hay, theo phương án tăng thuế VAT thêm lên 1,2% ở mỗi hàng hoá, như thuế 5% sẽ tăng lên hơn 6%, 10% sẽ tăng lên 12% thì mật độ chi tiêu bình quân giảm đi 0,89%, mật độ nghèo tăng lên 0,26 điểm phần trăm, tương ứng có dao động 240 nghìn người nghèo tăng lên.
Phương án 2 là tăng thuế VAT ở 1 số mặt hàng từ 5% lên mức chung 10% thì tác động nhỏ hơn, chủ yếu ở nhóm hộ tiêu dùng nhiều thực phẩm như rau và thịt sẽ bị ảnh hưởng.
Theo ông Cường, hiện chi tiêu bình quân giai đoạn này của người dân vào dao động 34,5 triệu đồng/người/năm, trung bình 1 tháng là gần 3 triệu đồng. Nếu tiến hành phương án 1 mức VAT tăng 1,2% thì chi tiêu thực ở hộ gia đình giảm đi tương ứng 0,89%, giá cả tăng lên. Trường hợp này khiến người dân phải giảm chi tiêu vì phải tiết kiệm để bù đắp hoàn toàn kinh phí giá tăng lên.
Nếu tiến hành tăng VAT các hàng hoá chịu thuế 5% lên 10%, 1 vài hộ chi tiêu nhiều về lương thực, thực phẩm thiết yếu ở mức 5% sẽ chịu ảnh hưởng, nó có thể chiếm 23% tổng chi tiêu, mức ảnh hưởng thấp hơn.
TS Cường khẳng định: Tăng VAT lên dĩ nhiên ảnh hưởng là 1 vài cá nhân, và phương án tăng 1,2% làm chi tiêu giảm mạnh hơn là phương án điều chỉnh thuế VAT cho nhóm mặt hàng từ 5% lên 10%. Tác động sẽ rõ rệt đối có cá hộ nghèo và cận nghèo, bởi họ sẽ là đối tượng bị ảnh hưởng mạnh nhất. Về phân loại, nhóm yếu thế khi VAT bị tăng là trẻ em, người già, lao động nữ, người làm việc có kỹ năng thấp… sẽ ảnh hưởng nhiều hơn.
“Tỷ lệ nghèo tăng lên và nhóm ảnh hưởng nhiều nhất là hộ cận nghèo. Còn 1 vài hộ giàu thì suy giảm chi tiêu chưa đủ để họ bị ảnh hưởng. Chúng tôi có số liệu cụ thể, số lượng người nghèo tăng lên theo phương án 1 lên 240.000 người, còn phương án tăng 2 là 202.000 người”, ông Cường nêu ví dụ.
Cần tính tới nguồn thu thuế tài sản người giàu
Đồng quan điểm, Tiến sĩ Nguyễn Đức Thành, Viện trưởng VEPR nói: Thu từ dầu thô và thuế xuất nhập khẩu đã giảm mạnh, cấu trúc nguồn thu đã 1 vàih tân. Về chi tiêu, Nhà nước tuy gắng sức thu gọn bộ máy nhưng càng ngày càng phình to, chi không ngừng nghỉ vẫn tăng, chi đầu tư cho hạ tầng, giáo dục, y tế lại giảm sẽ khiến cho tăng trưởng kinh tế giảm.
Chính phủ chịu áp lực nguồn thu thì luôn phải tìm 1 vàih tăng đủ mọi thứ, thuế môi trường xăng dầu, thuế VAT…Nhưng thêm thuế mới là đánh thẳng vào người dân.
Việc tăng thuế VAT nói chung đều ảnh hưởng đến 1 vài hộ gia đình, người dân, vì giá cả tăng theo. Sự tổn thương sẽ có mức độ khác nhau giữa 1 vài nhóm. Khi tăng thuế VAT, người có lương cao bị ảnh hưởng hơn 1 chút so có người nghèo, tuy nhiên người nghèo sẽ bị thiệt hại về thực ở lương nhiều hơn so có người giàu do lương của họ ít hơn. Và về căn bản, 1 vài hộ ở nông thôn, nhiều thành viên, trình độ học vấn thấp… chịu ảnh hưởng mạnh hơn do tăng thuế VAT.
“Nếu không có cải 1 vàih đáng kể trong chi tiêu mà chỉ tăng thuế thì phúc lợi xã hội giảm, năng suất cũng như sản lượng tăng không đáng kể. Việc tăng thuế trong bất kỳ trường hợp nào thì sử dụng nguồn đây rất quan trọng, phải sử dụng để sinh lợi đầu tư hạ tầng tốt hơn. Điều này sẽ giúp tăng năng suất nền kinh tế trong dài hạn, có hiệu quả”, Tiến sĩ Thành lưu ý.
Vị này cũng khuyến nghị nên thận cẩn thận trong cải 1 vàih 1 vài loại thuế, chú trọng hơn tới 1 vài loại thuế chưa khai thác nhiều như thuế tài sản, vì tỷ trọng thuế này trong nguồn thu còn thấp, tương đối nhỏ, không gian chính sách bán hàng còn rộng.
“Nếu bất đắc dĩ phải tăng thu thuế thì cần tính tới 1 vài nguồn khác như thuế tài sản người giàu, phân tán nguồn thu ra tránh tập trung”, Tiến sĩ Thành đề xuất.
Bạn đang xem chuyên mục Tai Chinh ở QOV.VN
Bài viết liên quan
