“Vun” hay “dãn” dân vẫn đang trở thành đề tài gây tranh cãi, tuy nhiên điều tiện lợi ai cũng cảm thấy là, giai đoạn này, Hà Nội đứng trong top các thủ đô có tổng diện tích lớn nhất địa cầu nhưng vẫn loay hoay giải bài toán sức ép dân số, bởi dù đã đổ không biết bao nhiêu tiền của cho việc phát triển thành thị vệ tinh thì cả thập kỷ vẫn chỉ nằm trên giấy, trong khi mọi nhu cầu của người dân đều nằm ở nội đô.
Đô thị nén là gì?
Dân số không ngừng tăng mỗi ngày trong khi tổng diện tích đất không nới rộng khiến sức ép nhà ở ở các thành thị càng ngày càng lớn. Mặt khác, cuộc sống tiên tiến đòi hỏi các giá trị cao và bền vững về nhà ở, tiện ích gắn có nhà ở. Đô thị nén ra đời để cung cấp nhu cầu đây và cũng là đáp án duy nhất giải bài toán thành thị ở nhiều quốc gia trên địa cầu.
Để hiểu rõ nhất về hình thái thành thị nén, PV Reatimes đã có cuộc thảo luận có PGS.TS. Hoàng Mạnh Nguyên, Viện trưởng Viện Kiến trúc Nhiệt đới. Ông cho rằng, thành thị nén còn có tên gọi khác là mô hình thành thị tập trung hay thành thị tỷ lệ thi công cao, thành thị tính năng sử dụng hỗn hợp… là 1 trong các hình thái sử dụng hiệu quả năng lượng của phát triển thành thị, giảm dao động cách di chuyển và phát huy tối đa các phương tiện giao thông công cùng, các phương tiện không sử dụng năng lượng. Hình thái thành thị nén là xu thế của địa cầu bởi vì tài nguyên đất có hạn.
Hình mẫu hoàn hảo của thành thị nén được nhiều tìm hiểu đề cập đến là nơi các tòa nhà cao tầng đa tính năng đã được ứng dụng thành nguyên tắc. Nhà cao tầng đã có các đâyng góp quan trọng cho 1 thành thị nén có tỷ lệ thi công, hệ số sử dụng đất cao, dao động cách di chuyển ngắn, hệ thống giao thông công cùng hiệu quả… Đô thị nén chủ yếu tập trung phát triển thành thị theo chiều dọc. Nhà cao tầng của 1 thành thị nén có thể tính đến con số hàng ngàn, đa số chiều cao hơn 150m.
Vấn đề “vun” và “dãn” dân có vẻ như là hình ảnh của hai mô hình phát triển không gian thành thị là “thành thị nén” và “thành thị dàn trải”.
PGS.TS. Hoàng Mạnh Nguyên nhận định: “Đô thị nén sẽ giảm tổng diện tích đất sử dụng, phát triển theo công năng chiều cao, nhiều tính năng tích hợp trong 1 công trình chính sẽ hỗ trợ được cho nhau, tính chất của công trình sẽ đa dạng hơn. Đó là xu thế của các công trình không chỉ đơn tính năng mà là đa tính năng. Mô hình thành thị tập trung có tính hiệu quả cao, dễ dàng cho người dân có các tầng đa tính năng cho nhiều đối tượng sử dụng, giảm tắc nghẽn giao thông,.. Theo tổng kết, biện pháp quy hoạch thành thị theo chiều dọc là 1 trong các hình thái thành thị hiệu quả năng lượng nhất trên địa cầu”.
Một số tìm hiểu khoa học cũng đã khẳng định, trên địa cầu có 1 số thành thị nén được phân tách hiệu quả năng lượng như Hồng Koong, Curtiba (Brazin). Cụ thể, ở thành thị nén Hồng Kông việc sử dụng đa tính năng không gian ở Hồng Kông trong và ngoài công trình đã được ứng dụng thành nguyên tắc. Đây là 1 trong các nhân tố của thành thị nén có tỷ lệ thi công, hệ số sử dụng đất cao, dao động cách di chuyển ngắn, hệ thống giao thông công cùng hiệu quả. Tại Hồng Kông chủ yếu tập trung phát triển thành thị theo chiều dọc, số nhà cao tầng có thể tính đến con số hàng ngàn và đa số chiều cao hơn 200m.
Tương tự, thành thị Curtiba (Brazin) được xem là thành thị thân thiện có môi trường trên địa cầu. Thiết kế thành thị đã chuyển đổi từ mạng lưới giao thông vòng tròn đồng tâm sang mặt bằng giao thông thành thị phát triển theo các tuyến. Bên cạnh đây là đất hỗn hợp tỷ lệ cao thi công cao dọc theo các trục cấu trúc thành thị, đầu tư cở hạ tầng cho giao thông công cùng. Kết quả đã giúp thành thị giảm được 30% năng lượng tiêu thụ cho giao thông. Sự cân bằng giữa tỷ lệ thấp và tỷ lệ cao trong thành thị đã tạo ra nhiều dao động trống để bố trí không gian xanh kết hợp các tính năng công cùng.
Minh oan cho thành thị nén
Bùng nổ dân số và thành thị mở rộng 1 cách tự phát đang là bài toán nan giải cho các thành thị Việt Nam trong quá trình quy hoạch và phát triển thành thị theo hướng văn minh tiên tiến. Đặc biệt, trong bối cảnh thành thị hóa có tốc độ nhanh, đồng nghĩa là tỷ lệ thi công tăng, tổng diện tích đất nông nghiệp sẽ bị giảm, vậy thì biện pháp nào để sử dụng đất thành thị tiết kiệm Bên cạnh đây? Vấn đề “vun” và “dãn” dân có vẻ như là hình ảnh của hai mô hình phát triển không gian thành thị là “thành thị nén” và “thành thị dàn trải”. Lựa chọn mô hình phát triển thành thị nén hay phát triển chiều ngang vẫn là câu chuyện tranh luận của giới thiết kế và quy hoạch.
Thực tế nhiều chuyên gia từng có quan điểm rằng, dường như các thành thị ở Việt Nam đang phát triển theo chiều rộng thay vì theo chiều sâu. Đáng chú là Hà Nội đã trở thành 1 trong các thành thị rộng nhất địa cầu. Việc mở rộng thành thị buộc chính quyền sẽ phải đầu tư rất nhiều vào các thành thị vệ tinh trong khi nhu cầu chính nằm ở nội đô. Có thể vì nguồn gốc này mà bao năm qua, kế hoạch phát triển thành thị vệ tinh của Hà Nội vẫn áp dụng chậm chạp, thậm chí coi rằng đây là “kế hoạch trên giấy”.
Thực tế, các thành thị ở Việt Nam đã bắt đầu nén nhưng giai đoạn này chúng ta nén chưa thành công, còn bất cập là do câu chuyện hạ tầng giao thông chưa nén kịp theo tỷ lệ thi công. Tôi cho rằng, thi công thành thị nén mà cuộc sống người dân trong đây vẫn tha hồ thì vì nguyên nhân gì mà không nén?
KTS Lê Văn Lân
Mặt khác, so có cấu trúc dàn trải, rõ ràng đối có thành thị nén, dồn dân trên 1 tổng diện tích đất nhỏ, nếu tổ chức dịch vụ thành thị ở chỗ tốt thì dao động cách di chuyển cũng như nhu cầu di chuyển thường ngày của người dân ít hơn, hệ số sử dụng đất có thể gấp 5 lần. Nếu bố trí hệ thống hạ tầng đồng bộ trong 1 khu vực nhỏ phục vụ được nhiều người cũng làm tăng hiệu quả đầu tư cho hạ tầng thành thị. Chính vì vậy, trong thời gian qua xu hướng chung của địa cầu là phát triển thành thị nén có các tòa nhà chọc trời, giao thông công cùng, các con phố xa lộ và tản bộ. Phải chăng cũng đã đến khi các thành thị lớn của Việt Nam chọn lọc mô hình thành thị nén có cách thi công mô hình đồng bộ giữa thiết kế và quy hoạch?
Chia sẻ có PV Reatimes, TS. Nguyễn Ngọc Hiếu cũng cho hay: “Ở nước ngoài, các khu vực nén đã khai thác có hiệu quả không gian sử dụng đất hỗn hợp, chỉ cần thi công 5-7 tầng nhưng hợp khối, giữ được không gian công cùng phục vụ cùng đồng. Đô thị nén vẫn có đủ cây xanh, hạn chế đi xe cơ giới. Đô thị nén ở nơi đất chật người đông như các siêu thành thị ở Việt Nam là cần thiết.
Tuy nhiên thành thị nén bị lạm dụng và hiểu sai “nén” tức là chồng tầng, hay siêu cao tầng, đi kèm có không có đủ công viên, không gian công cùng. Đáng chú tâm, tỷ lệ dân cư 100 – 300 người/ha như giai đoạn này là đã nén khá cao. Nếu nén quá cao thì giá thành đầu tư cho hạ tầng để giảm tắc nghẽn và ô nhiễm sẽ tăng nhanh hơn hiệu quả nó đem lại. Tất nhiên nén mức độ nào thì phải có tìm hiểu cụ thể hơn”.
Đồng quan điểm, KTS Lê Văn Lân cũng chỉ rõ: “Thực tế, các thành thị ở Việt Nam đã bắt đầu nén nhưng giai đoạn này chúng ta nén chưa thành công, còn bất cập là do câu chuyện hạ tầng giao thông chưa nén kịp theo tỷ lệ thi công. Tôi cho rằng, thi công thành thị nén mà cuộc sống người dân trong đây vẫn tha hồ thì vì nguyên nhân gì mà không nén để lấy đất phục vụ cho các công trình công cùng, công viên cây xanh, giao thông nhanh và dễ dàng hơn.
Đô thị nén cũng là xu thế chung của địa cầu và ở Việt Nam, xây 1 tòa cao mấy chục tầng, 1 khu thành thị rất dễ. Vấn đề đặt ra là làm sao để khu nhà đây, khu thành thị đây vận hành được đồng bộ, cư dân được sinh sống và làm việc 1 cách tha hồ và dễ dàng, không ảnh hưởng đến các tuyến các con phố và môi trường xung quanh. Đó là điều quan trọng nhất mà các cấp quản lý, chuyên gia, nhà quy hoạch, thiết kế sư cần phải quan tâm”.
Tìm hiểu thêm hệ số sử dụng đất là gì ?
==> Bạn biết gì về các quận Tp Hồ Chí Minh chưa ?
Bạn đang xem chuyên mục Bat Dong San ở QOV.VN
Bài viết liên quan
