Với tổng mức đầu tư 118.716 tỉ đồng, 654km những con phố xa lộ sẽ đã đi vào hoạt động thủ tục đầu tư trong năm 2018 và chính thức bắt đầu làm trong năm 2019 để “vẽ nên xương sống” mới của đất nước, kết nối thủ đô Hà Nội và trọng tâm kinh tế TPHCM, xa lộ Bắc – Nam sẽ mở ra thời cơ phát triển 4 vùng kinh tế trọng tâm Bắc Bộ, miền Trung, phía Nam và vùng Đồng bằng sông Cửu Long.
Triển khai xa lộ Bắc – Nam: Nhanh nhưng không “tắt bước”
Trao đổi có Báo Lao Động, Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể cho biết, Bộ GTVT đang đẩy nhanh công đoạn triển khai đề án xa lộ Bắc – Nam nhưng dù nhanh vẫn phải chắc chắn để chắc chắn tính minh bạch, quản lý nghiêm ngặt chất lượng chi phí. Cụ thể, thực hiện Nghị quyết của Quốc hội, rút bí kíp từ những dự án PPP triển khai trước đây, Bộ GTVT đã phối hợp có những bộ, ngành có liên quan thi công những cơ chế, trình Chính phủ ban hành Nghị quyết làm cơ sở để triển khai đầu tư dự án theo những qui định:
Thực hiện đấu thầu tranh giành, minh bạch để chọn lọc nhà đầu tư, không ứng dụng hình thức chỉ định thầu, quản lý nghiêm ngặt chất lượng, chi phí, cơ quan nhà nước sẽ tổ chức lập, thẩm định và phê duyệt kiến trúc kỹ thuật, dự toán làm cơ sở để tính toán phương án tài chính, lập hồ sơ mời thầu và tổ chức đấu thầu chọn lọc nhà đầu tư, trong hồ sơ mời thầu và hợp đồng quy định nghiêm ngặt những tiêu chí về chất lượng và chế tài xử lý…
Bộ cũng khắc phục bất cập về thu phí bằng việc ứng dụng hình thức thu phí kín (mức phí tính theo chiều dài quãng những con phố sử dụng) nên sẽ chắc chắn tính công bằng. Đồng thời, dự án cũng đề nghị sử dụng công nghệ thu phí tự động và hệ thống giám sát trực tuyến về lưu lượng xe để chống thất thu, thực hiện công khai những số liệu thu phí (mức phí, thời gian thu phí, tổng vốn đầu tư…) để chắc chắn tính minh bạch.
Ngoài ra, những nhà đầu tư muốn tham dự phải tăng tỉ lệ vốn chủ có tối thiểu 25% tổng vốn đầu tư (quy định ở Nghị định số 15/2015/NĐ-CP mức tối thiểu chỉ từ 10-15%) để chắc chắn chọn lọc nhà đầu tư có năng lực thực sự.
Theo Nghị quyết của Quốc hội, GĐ 2017-2020 đầu tư những đoạn Cao Bồ (Nam Định) – Bãi Vọt (Hà Tĩnh), Cam Lộ (Quảng Trị) – La Sơn (Thừa Thiên – Huế) và Nha Trang (Khánh Hoà) – Dầu Giây (Đồng Nai) có tổng chiều dài dao động 654km, tổng mức đầu tư 118.716 tỉ đồng (vốn nhà nước 55.000 tỉ đồng, vốn nhà đầu tư 63.716 tỉ đồng), gồm 11 dự án thành phần (3 dự án đầu tư công và 8 dự án đầu tư theo hình thức PPP).
Trong tổng số 11 dự án thành phần, có 10 dự án đang được những đơn vị giải đáp đã đi vào hoạt động Báo cáo tìm hiểu khả thi; 1 dự án (cầu Mỹ Thuận 2) đang tổ chức chọn lọc đơn vị giải đáp lập Báo cáo tìm hiểu khả thi. Dự kiến, 1 số dự án sẽ đã đi vào hoạt động thủ tục để phê duyệt Báo cáo tìm hiểu khả thi trong tháng 5.2018; đã đi vào hoạt động những thủ tục để chọn lọc nhà đầu tư trong năm 2019, dự kiến bắt đầu làm dự án sớm nhất dao động cuối năm 2019.
Xử lý tồn ở, hướng tới tương lai
Nỗ lực đẩy mạnh công đoạn nhưng đại diện Bộ GTVT cũng như những chuyên gia đều thừa nhận, vẫn còn khá nhiều vướng mắc cần chung tay xử lý. Trong đây, gặp khó lớn nhất chính là hệ thống pháp luật điều chỉnh hình thức PPP hiện còn chưa đã đi vào hoạt động, nhiều bất cập, chồng chéo; văn bản pháp luật cao nhất điều chỉnh hình thức này mới chỉ dừng ở những Nghị định. Trường hợp điều chỉnh để đã đi vào hoạt động hệ thống pháp luật theo quy trình phải cần nhiều thời gian trong khi công đoạn triển khai dự án rất thấp.
Bên cạnh đây, có điều kiện chỉ số tín nhiệm của Việt Nam chưa cao, hành lang pháp lý và sức ép về trần nợ công như GĐ này chưa cho phép Chính phủ cung cấp những bảo lãnh doanh thu, bảo lãnh tỉ giá nên sẽ khó có sự góp mặt của những nhà đầu tư và ngân hàng nước ngoài trong đề án quan trọng này và nguồn tín dụng trong nước cũng gặp khó do bị khống chế do dư nợ tín dụng dài hạn của những tổ chức tín dụng đang ở mức cao, tỉ lệ huy động vốn ngắn hạn cho vay dài hạn đã ở mức giới hạn theo quy định.
Trao đổi có Báo Lao Động, lãnh đạo Vụ Đối tác công tư bày tỏ sự lo lắng về công đoạn đã đi vào hoạt động dự án bởi theo Nghị quyết của Quốc hội, công đoạn những dự án phải “căn bản đã đi vào hoạt động năm 2021” nhưng theo quy định của pháp luật thì trình tự thủ tục GĐ dự kiến dự án cũng như tổ chức đấu thầu chọn lọc nhà đầu tư cần nhiều thời gian.
Theo tính toán, Bộ GTVT chỉ có thể bắt đầu làm dự án thành phần sớm nhất vào cuối năm 2019 nên việc đã đi vào hoạt động 654km và giải ngân trọn vẹn 55.000 tỉ đồng vốn trái phiếu Chính phủ trong GĐ 2017-2021 rất khó khả thi, đặc thù là tùy thuộc rất nhiều vào công đoạn giải phóng mặt bằng của những địa phương. Do đây, để thực hiện thành công dự án, cần có sự vào cuộc của cả hệ thống từ Chính phủ, những bộ, ngành và những địa phương liên quan.
Dù còn nhiều gặp khó nhưng đại diện Bộ GTVT cho biết, sẽ quyết tâm đẩy nhanh công đoạn, tăng cường phối hợp có những bộ, ngành để chắc chắn công đoạn dự án.
Theo tìm hiểu của những tổ chức giải đáp quốc tế và trong nước, tiên đoán đến năm 2020, nhu cầu hành khách, hàng hóa trên hành lang vận tải Bắc – Nam là 45,37 triệu hành khách/năm và 62,27 triệu tấn hàng hóa/năm. Đến năm 2020, nếu không thi công tuyến những con phố bộ xa lộ Bắc – Nam hoặc những con phố sắt tốc độ cao, nhu cầu vận tải trên hành lang này sẽ vượt quá so có tổng năng lực thông hành của những phương tiện vận tải GĐ này dao động 5,92 triệu hành khách/năm và 14,5 triệu tấn hàng hóa/năm.
Quốc lộ 1 GĐ này có diện tích 4 làn xe, năng lực thông hành có thể cung cấp được dao động 35.000 xe con nguyên tắc/ngày đêm. Theo tính toán, nếu không đầu tư những con phố bộ xa lộ thì đến dao động năm 2020 nhu cầu vận tải trên những đoạn Nam Định – Hà Tĩnh, Quảng Trị – Thừa Thiên-Huế, Đồng Nai – Khánh Hòa đạt dao động 42.100 xe con nguyên tắc/ngày đêm, vượt quá năng lực của tuyến quốc lộ 1. Đến dao động năm 2025, nhu cầu vận tải trên những đoạn Hà Tĩnh – Quảng Trị, đoạn Thừa Thiên-Huế – Đà Nẵng, Quảng Ngãi – Khánh Hòa đạt dao động 37.000 xe con nguyên tắc/ngày đêm, cũng sẽ vượt quá năng lực của tuyến quốc lộ 1.
Tìm hiểu thêm https://qov.vn
Bài viết liên quan
