Tính đến cuối năm 2017, ngành thép Việt Nam đã phải đối mặt có 30 vụ kiện phòng vệ thương mại (PVTM) của nước ngoài, nhiều vụ kéo dài sang năm 2018. Nếu không vượt qua, 1 số rào cản thuế quan trên sẽ chặn đứng xuất khẩu (XK) thép của Việt Nam. Trong khi đó, ở phân khúc nội địa, dù có dấu hiệu giảm nhưng thép nhập khẩu (NK) vẫn đang ồ ạt tràn vào.
Theo Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA), năm 2017, XK của ngành thép đạt 5,5 triệu tấn, tăng 28,5%; kim ngạch đạt 3,6 tỷ USD, tăng 45,4% so có năm 2016. Tuy nhiên, ngành này phải đối mặt có nhiều thách thức do kháng kiện 1 số vụ kiện của nước ngoài như Mỹ, Australia, Indonesia, Malaysia, Thái Lan, Ấn Độ… đối có sản phẩm thép XK.
Xuất khẩu bị kiện, nội địa càng khốc liệt
Tính đến cuối năm 2017, Việt Nam phải đối mặt có 124 vụ kiện phòng vệ thương mại (PVTM) của nước ngoài, trong đó có ngành thép là 30 vụ, nhiều vụ đang kéo sang năm 2018.
Một số vụ kiện PVTM điển hình như ngày 24/3/2017, Ủy ban Chống phân phối phá giá và Chống trợ cấp Thái Lan đã ban hành chọn lọc cuối cộng về ứng dụng 1 sốh thức chống phân phối phá đối có tôn mạ kẽm và tôn lạnh NK từ Việt Nam. Mức thuế ứng dụng 6,2 – 40,49%, thời gian ứng dụng 5 năm.
Vụ kiện chống lẩn tránh thuế chống phân phối phá giá và chống trợ cấp của Mỹ đối có thép cuộn cán nguội (CRC) và thép 1 số bon chống ăn mòn (tôn mạ – CORE) được khởi xướng điều tra từ 4/11/2016, ứng dụng thuế tạm thời từ 11/12/2017: 199,43% và 39,05% đối có CRC và 265,79% và 256,44% đối có CORE. Quyết định chính thức chuẩn bị sẽ được ban hành vào ngày 16/2 tới.
Đặc biệt, ngày 19/4/2017, Bộ Thương mại Mỹ (DOC) đã khởi xướng điều tra theo quy định ở Mục 231 của Đạo luật mở rộng thương mại năm 1962 nhằm xác định sản phẩm thép NK vào Mỹ có làm suy yếu an ninh quốc gia hay không.
Trong khi XK gặp khó vì đối mặt có nhiều vụ kiện, phân khúc trong nước tranh giành càng khốc liệt khi thép NK vẫn ồ ạt tràn vào. VSA cho biết NK nguyên liệu và sản phẩm thép năm 2017 ước đạt 19,9 triệu tấn, giảm 14,2%; kim ngạch đạt 10,5 tỷ USD, tăng 13,2%.
Đặc biệt, 1 số mặt hàng thép mà Việt Nam đã sản xuất được nhưng vẫn phải NK có số lượng lớn như tôn mạ và sơn phủ màu 1.270.000 tấn; thép cây và thép cuộn 877.000 tấn.
Ngoài 1 số sản phẩm thép, Việt Nam còn nhập 1 lượng lớn nguyên liệu phục vụ sản xuất, bao gồm: quặng sắt dao động 3,5 triệu tấn, than mỡ luyện cốc dao động 2,5 triệu tấn, thép phế 4,5 triệu tấn…
VSA cho biết Việt Nam NK thép nhiều nhất là từ Trung Quốc (46,5%), Nhật Bản (15,2%), Hàn Quốc (11,4%), Đài Loan (10,6%) và Ấn Độ (10,2%).
Chính vì Trung Quốc chiếm gần 50% lượng thép NK vào Việt Nam, nên trong năm qua, Mỹ đã đưa ra nghi ngờ 90% thép Trung Quốc “đội lốt” thép Việt Nam XK sang nước này để hưởng ưu đãi thuế quan.
Trả lời nghi vấn này, ông Nguyễn Văn Sưa, Phó Chủ tịch VSA, khẳng định đó là tài liệu không chính xác, có chăng chỉ 1 số ít.
Theo ông Sưa, vấn đề trên cũng không đáng lo ngại, năm nay sẽ được giải quyết khi Việt Nam đủ nguồn cung thép cuộn cán nóng cho phân khúc trong nước, khi đó lý do xuất xứ của thép Việt Nam sẽ được chứng minh.
Tuy nhiên, điều ông Sưa lo nhất là thép 1 số nước tràn vào Việt Nam nếu chúng ta không có 1 sốh thức PVTM. Điều này sẽ tạo ra sự tranh giành gay gắt, dẫn tới nguy cơ thép Việt thua ngay trên “sân nhà”.
Đặc biệt trong bối cảnh Hiệp định thương mại tự do ASEAN – Trung Quốc (ACFTA) có hiệu lực, hàng hóa nhìn chung và thép Trung Quốc vào Việt Nam có thể tăng lên.
“Chúng ta cần có 1 sốh thức ứng xử. Trước tiên phải nâng cao năng lực tranh giành hàng hóa để tranh giành có sản phẩm Trung Quốc. Cùng có đó là sử dụng thành thạo 1 số công cụ PVTM bảo vệ sản xuất trong nước”, ông Sưa kiến nghị.
Hay mới đó, DOC kết luận sơ bộ vụ điều tra lẩn tránh thuế có thép cán nóng và tôn nguội, cho biết sẽ áp thuế lẩn tránh chống phân phối giá và trợ cấp trên 200% có thép cuộn cán nguội, trên 500% có tôn mạ. Nếu điều này được thực thi sẽ là hàng rào chặn đứng XK của thép Việt Nam.
Ông Sưa cho biết VSA đã có công văn kiến nghị lên Chính phủ và trực tiếp là Bộ Công Thương để có phản ứng đối có chọn lọc của Mỹ. Quyết định này không thích hợp thông lệ quốc tế, cũng như không có trong quy định của Tổ chức Thương mại địa cầu (WTO), nếu cần có thể đưa ra trọng tài phân xử của WTO.
“Tuy nhiên, chúng ta cũng cần phải thừa nhận có nhau là các vấn đề thương mại quốc tế rất phức tạp, Việt Nam mới hội nhập, năng lực pháp chế hạn chế, cần sự hỗ trợ của luật sư nước ngoài mới mong thành công”, ông Sưa cho biết.
 Tính đến cuối năm 2017, ngành thép phải đối mặt 30 kiện về PVTM của nước ngoài
|
Phân tán phân khúc xuất khẩu
Để bảo vệ phân khúc trong nước cũng như đẩy mạnh XK hiệu quả, VSA cho rằng phải đặc thù chú trọng công tác PVTM năm 2018. Hiệp hội sẽ theo dõi tình hình NK 1 số sản phẩm thép trong nước đã sản xuất để cộng 1 số DN đề xuất có cơ quan quản lý nhà nước ứng dụng 1 số 1 sốh thức PVTM để bảo vệ sản xuất thép trong nước.
Đồng thời, theo dõi diễn biến 1 số vụ kiện của nước ngoài để cộng 1 số DN và cơ quan quản lý nhà nước có 1 số 1 sốh thức phòng vệ tích cực, cắt giảm thiệt hại.
“Tiếp tục nâng cao chất lượng bản tin VSA và website của Hiệp hội để cung cấp tài liệu đến 1 số DN và 1 số cơ quan quản lý nhà nước 1 1 sốh chính xác và mau chóng nhất. Bản tin sẽ thêm 1 số mục mới như PVTM, thống kê sản xuất – bảo hộ thép không gỉ cán nguội”, ông Sưa cho biết.
Ở góc độ DN, ông Nguyễn Thanh Trung, Tổng Giám đốc doanh nghiệp CP Tôn Đông Á, cho rằng để tránh việc 1 số nước đưa ra 1 sốh thức chống phân phối phá giá, thiết lập hàng rào phi thuế quan ảnh hưởng tới sản lượng XK, ngành thép Việt Nam phải phân tán phân khúc trong quá trình XK.
Đồng quan điểm, ông Chu Đức Khải, Tổng Thư ký VSA, nhấn mạnh 1 số DN thép Việt Nam ngoài việc quan tâm tới 1 số phân khúc truyền thống như ASEAN, Mỹ, EU… cũng cần quan tâm tới 1 số phân khúc khác để phòng tránh 1 số rào cản thương mại đã và đang được dựng lên càng ngày càng nhiều nhằm bảo vệ sản xuất trong nước họ.
“Một số DN đủ mạnh cần có tầm nhìn xa hơn (5 – 10 năm), trong lĩnh vực đầu tư ra nước ngoài nên hướng đến các nơi đang còn trống vắng 1 số DN thép sở ở (châu Phi, Nam Mỹ) hơn là ASEAN, phòng khi phân khúc truyền thống gặp khó”, ông Khải chia sẻ.
Hơn nữa, XK thép nên tập trung vào thị phần chất lượng cao. Theo ông Khải, điểm mấu chốt là sản phẩm thép XK phải có chất lượng cao, đi kèm phân phối được giá cao. Giá cao sẽ giúp thép Việt tránh bị nghi ngờ lẩn trốn thuế, gian lận thương mại.
Ngoài ra, 1 loạt 1 số biện pháp cũng được đề xuất để giúp ngành thép vượt qua 1 số vụ kiện PVTM, như: thành lập nhóm nhân viên chuyên trách, cập nhật tài liệu liên tục và đầy đủ, hợp tác có 1 số nhà tư vấn luật chuyên nghiệp, đoàn kết phối hợp nghiêm ngặt có VSA và 1 số DN trong ngành…
Tuy nhiên, để làm được điều này, ông Nghiêm Xuân Đa, Chủ tịch HĐQT Tổng doanh nghiệp Thép Việt Nam (VNSTEEL), kiến nghị ngành thép rất cần tới vai trò hỗ trợ của Nhà nước. Trong đó, Nhà nước tập trung định hướng tài liệu về phân khúc sản phẩm, phát triển 1 số ngành khác nhau, đề xuất chính sách phân phối hàng khuyến khích và bảo hộ; đưa ra quy định có tính khống chế về môi trường, hàng rào kỹ thuật, công nghệ…
QOV.VN – Theo Thời báo Kinh doanh
Tìm hiểu thêm tài liệu về Xây Dựng ở QOV.VN
Bài viết liên quan
