Tăng thuế chưa chắc đã bù đắp được hụt thu

Nguồn gốc của nợ công và thâm hụt ngân sách Nhà nước triền miên ở Việt Nam không phải do huy động nguồn thu thuế thấp mà chính là do tham nhũng, lãng phí, kỷ luật tài chính không nghiêm, đầu tư sai hoặc vì lợi ích nhóm…

Theo ý kiến của 1 số chuyên gia ở tọa đạm “Đề xuất của Bộ Tài chính về sửa đổi 1 số luật thuế: Những vấn đề đặt ra từ 1 số góc nhìn đa chiều”, do trường Đại học Kinh tế quốc dân vừa tổ chức ở Hà Nội, biện pháp tăng thuế của Bộ Tài chính sẽ tăng nguồn thu trước mắt, nhưng về lâu dài sẽ gây ra tác động ngược, ảnh hưởng tiêu cực đến cuộc sống người dân và tăng trưởng kinh tế.

Cái gốc là chấn chỉnh chi tiêu công

Trước áp lực tăng nguồn thu để cung cấp cho nhu cầu chi tiêu, Bộ Tài chính nhiều lần sửa đổi, bổ sung 1 số luật thuế theo hướng tăng mức thuế của nhiều sắc thuế. Năm 2017, Bộ Tài chính đề xuất phương án tăng thuế giá trị tăng thêm thêm 2% gặp sự phản ứng mạnh mẽ của dư luận, cuối cùng Chính phủ kết luận tạm thời chưa tăng.

Đầu năm 2018, đề xuất tăng thuế môi trường đối có xăng dầu tăng thêm 1.000 đồng/lít xăng có thể đem lại hơn 15 nghìn tỷ đồng cũng vấp phải 1 số ý kiến trái chiều, nhưng đa số chưa ủng hộ.

Tiếp đến là, dự thảo sẽ đánh thuế tài sản có mức thuế suất 0,3 – 0,4 % đối có nhà đất có giá trị trên 700 triệu đồng…

Song song có đây, 1 số đề án và dự thảo sửa đổi 6 luật thuế, mở rộng cơ sở thuế như Luật Thuế giá trị tăng thêm, Luật Thuế lương công ty, Luật Thuế lương cá nhân, Luật Thuế tiêu thụ độc đáo, Luật Thuế tài nguyên và Luật Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu có tinh thần là mở rộng cơ sở thuế, tăng thu cho ngân sách Nhà nước, thích hợp có thông lệ quốc tế.

Ông Nguyễn Văn Phụng, Vụ trưởng Vụ Quản lý thuế công ty lớn, Tổng cục Thuế cho biết, 1 số đề xuất chính sách bán hàng này xuất phát từ nguyên nhân cơ cấu lại ngân sách Nhà nước theo hướng tăng thuế gián thu nhằm bù đắp giảm thu do hội nhập sâu, thúc đẩy tăng trưởng, phát triển bền vững, thích hợp có thông lệ quốc tế…

Với 1 số đề xuất ở dự thảo luật được tổng hợp ý kiến của 1 số cơ quan, ban, ngành, có đến 11 nội dung sửa đổi nhằm tháo gỡ gặp khó, tạo thuận lợi cho công ty; có 3 nội dung sửa đổi nhằm bảo đảm tỷ trọng hợp lý giữa thuế gián thu và trực thu theo Nghị quyết 07-NQ/TƯ; 2 nội dung sửa đổi nhằm mở rộng cơ sở thu, 4 nội dung sửa đổi nhằm cải 1 sốh thủ tục hành chính; 7 nội dung sửa đổi thực hiện chiến lược cải 1 sốh hệ thống thuế…

Theo đánh giá của chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long, khi tham khảo vấn đề về sửa đổi thuế, nguồn thu quan trọng của ngân sách Nhà nước, cần tham khảo 1 số vấn đề liên quan như hiệu quả đầu tư công, hiệu quả của chi ngân sách không ngừng nghỉ, quản lý chi tiêu ngân sách Nhà nước hiệu quả, chống tham nhũng, lãng phí, thất thoát.

“Nếu không giải quyết cái gốc của vấn đề nằm ở chi tiêu không hiệu quả, thì dù có tăng 1 số sắc thuế lên 12% hay gấp đôi, thu ngân sách dù có phình to ra, cũng khó chắc chắn được cân đối ngân sách Nhà nước”, ông Long nêu quan điểm.

Để tăng nguồn thuế thì cần tạo điều kiện cho xã hội phát triển, công ty phát triển, người dân có lương cao hơn chứ không nên chọn phương án khiến người dân căng mình đâyng thuế. Rõ ràng, tăng thuế là biện pháp tình thế, không có tính bền vững, tác động không tốt đến dân sinh và kinh tế.

Cần đánh giá tác động của mỗi chính sách bán hàng

Cũng theo ông Phan Đức Hiếu, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Quản lý kinh tế Trung ương (CIEM), đề xuất tăng thuế giá trị tăng thêm đem lại nguồn thu trước mắt cho ngân sách nhưng khi tính toán toàn bộ 1 số nhân tố tác động do tăng thuế thì lại đưa đến 1 kết quả tiêu cực, đem lại kết quả âm chứ không phải tăng thu. Trong 1 số đề xuất chính sách bán hàng, cần phải giải đáp mục tiêu, tác động toàn diện, căn cứ để so sánh, đồng thời, công khai minh bạch ngân sách có người dân.

Để có sự thuyết phục, khi điều chỉnh tăng mức thuế, theo ông Ngô Trí Long, cần có các giải trình, dẫn chứng chi tiết hơn về tác động của đề xuất điều chỉnh 1 số sắc thuế đối có vận hành đầu tư, sản xuất – kinh doanh, tích lũy và tiêu dùng của công ty và dân cư.

“Về đánh giá tác động của 1 số sắc thuế có sự điều chỉnh, bổ sung trong dự thảo còn chưa làm rõ kinh phí, lợi ích của 1 số biện pháp, độc đáo cần có dự đoán số thu tăng, giảm chuẩn bị khi thực hiện chính sách bán hàng thuế”, ông Long gợi ý.

Đối có chính sách bán hàng mới bổ sung, cần bổ sung đánh giá tác động đến đối tượng chịu sự điều chỉnh của chính sách bán hàng và ảnh hưởng của chính sách bán hàng đến nền kinh tế nhìn chung.

Cần tìm hiểu, đánh giá tác động của chính sách bán hàng để có thêm cơ sở cho việc đề xuất sửa đổi 1 số luật về thuế để có sức thuyết phục. Để minh chứng 1 số số liệu đưa ra trong dự thảo, cần có bản phụ lục ghi rõ biện pháp tính cụ thể về 1 số con số đây.

Đồng ý quan điểm trên, theo GS.TS Trần Thọ Đạt, Hiệu trưởng trường Đại học Kinh tế quốc dân, hiện nền kinh tế đang ở trạng thái tích cực, tăng trưởng tốt, nếu đạt mức tăng trưởng 7% sẽ bước vào chu kỳ tăng trưởng mới. Tuy nhiên, biến số vĩ mô căng thẳng nhất giai đoạn này là thâm hụt ngân sách và nợ công.

Trong khi đây, “nền kinh tế càng ngày càng tiến tới mô hình kinh tế phân khúc tân tiến, dư địa chính sách bán hàng càng ngày càng hạn hẹp. Do đây, rất cần có 1 số ý kiến đâyng góp đa chiều để giúp 1 số cơ quan quản lý có được 1 số chính sách bán hàng tối ưu, có tính thực tiễn và tạo được sự đồng thuận của xã hội”, ông Đạt nhấn mạnh.

Bài viết liên quan