Phân canh sâu sắc trong lòng ngân hàng Việt

Cuối 2017 đầu 2018, lãi suất ngân hàng tiếp tục có một số chuyển động trái chiều, phản ánh rõ hiện trạng phân canh càng ngày càng sâu sắc trong hệ thống.

Cuối 2017, 1 ngân hàng thương mại lớn giảm lãi suất huy động. Quyết định đưa ra sau khi tiền gửi tăng mạnh lên, hệ số sử dụng vốn khá thấp và ngân hàng phải cân đối lại kinh phí.

Phát biểu có báo giới khi đấy, lãnh đạo ngân hàng này nói rằng, mặc dù đã áp biểu lãi suất huy động thấp nhất trên phân khúc, đã điều chỉnh xuống, nhưng tiền gửi vẫn tăng trưởng mạnh, tăng cao hơn bình quân ngành.

Nước chảy chỗ trũng

Một thực ở nằm sau trường hợp trên, trong năm 2017, nhiều vụ rủi ro tiền gửi xẩy ra, dòng tiền gửi có xu hướng tập trung Bên cạnh đấy vào một số ngân hàng lớn, thay vì bị hút theo một số mức lãi suất cao như trước đấy.

Lãnh đạo ngân hàng trên giải đáp thêm: “Dòng tiền gửi vào mạnh dù lãi suất rất thấp cho thấy danh tiếng ngân hàng đang khẳng định trên phân khúc”.

Những trường hợp trên cũng nằm trong 1 hiện trạng phân canh rõ nét về lãi suất trong cùng 1 hệ thống. Chênh lệch giữa mức lãi suất huy động cao nhất giữa một số ngân hàng lớn nhỏ hiện đã doãng rộng tới 2,3-2,5%/năm. Những năm trước, mức chênh này phổ biến dưới 2%/năm.

Có 1 số nguyên do chính dẫn tới sự phân canh trên.

Thứ nhất, có sự không đồng đều về tranh giành, địa vị và danh tiếng lôi kéo tiền gửi trong hệ thống; không đồng đều về lợi thế tranh giành, nhất là có nguồn ứ đọng lớn và vượt bậc năm 2017 là tiền gửi ngân sách – gần như riêng có của khối ngân hàng thương mại nhà nước. Theo đấy, nước chảy chỗ trũng.

Thứ hai, chính một số ngân hàng thương mại nhà nước đã đẩy đến giới hạn tăng trưởng tín dụng – đầu ra sử dụng vốn; trong khi hơn ba năm qua vẫn chưa thể cải thiện được mật độ an toàn vốn (CAR) 1 một sốh bền vững và dứt khoát do gần như không tăng được vốn điều lệ. Theo đấy, cơ cấu lại đầu ra qua dịch chuyển tài sản, xét lại đầu vào qua bớt tranh giành lãi suất huy động để cắt giảm kinh phí là giải pháp ngắn hạn.

Trong khi đấy, ở khối ngân hàng thương mại cổ phần tư nhân, lãi suất huy động vẫn trực tiếp hoặc gián tiếp tăng lên.

Nếu trong năm 2017, mức lãi suất huy động VND cao nhất 8%/năm chỉ rải rác ở 1 số thành viên, thì đến đầu 2018 đã trải rộng hơn trong tranh giành. Cùng đấy, phân khúc bắt đầu xuất hiện một số hình thức cùng thưởng thêm lãi suất tiết kiệm khá cao từ 0,5 – 0,7%/năm, thay vì biểu hiện cụ thể trên biểu niêm yết.

Úng vốn cục bộ

Trong 1 báo cáo gần đấy, Ủy ban Giám sát tài chính Quốc gia nhìn nhận, thời gian qua lãi suất VND trên phân khúc liên ngân hàng ở mức rất thấp, nhưng không hẳn một số ngân hàng đều thuận tiện tiếp cận.

Các mức lãi suất chỉ 1,5 – 4%/năm trên phân khúc liên ngân hàng không dành cho một số thành viên còn gặp khó, thiếu tài sản chắc chắn. Vậy nên họ vẫn phải tìm một sốh tranh giành huy động ở kênh dân cư và một số tổ chức khác. Và đấy cũng là 1 trong một số nguyên do “lãi suất bèo” trên liên ngân hàng chẳng thể xuyên thủng xuống như 1 sự liên thông bình ổn lãi suất huy động trên biểu niêm yết bình thường của nhiều nhà băng.

Mặc dù hai phân khúc khác nhau có một số đặc tính riêng, hai nhóm đối tượng khác nhau, nhưng sự phân canh càng ngày càng phát triển thành sâu sắc giữa lãi suất trên liên ngân hàng (phân khúc 2) có lãi suất trên phân khúc dân cư và tổ chức kinh tế bình thường (phân khúc 1).

Ngân hàng Nhà nước chủ yếu điều tiết gián tiếp qua phân khúc 2, qua phân khúc mở, cũng như bằng một số công cụ khác, nhưng hiện trạng phân canh trong lòng 1 hệ thống và giữa một số phân khúc càng ngày càng sâu sắc, cho thấy hiệu lực của điều tiết chưa thực sự thẩm thấu đến một số đối tượng thụ hưởng cuối cùng là người dân và công ty vay vốn.

Đó có thể cũng là 1 trong một số nguyên do để Thủ tướng Chính phủ 1 lần nữa nhấn mạnh chỉ đạo ở phiên họp thường kỳ tháng 2 vừa qua: đẩy nhanh thực hiện mục tiêu giảm lãi suất cho vay.

Chỉ đạo trên đưa ra ở thời điểm hệ thống ngân hàng Việt Nam đang có biểu hiện úng vốn cục bộ. Sự phân canh ở đấy cũng biểu hiện rõ, trong khi 1 số thành viên phải áp lãi suất cao, gián tiếp đẩy cao để tìm vốn trên phân khúc 1, thì 1 lượng lớn đang dồn dập phải hút về có lãi suất rất thấp.

Tuần qua, sau mùa cao điểm Tết Nguyên đán, Ngân hàng Nhà nước trở lại dồn dập phát hành tín phiếu hút bớt tiền về có loạt phiên không ngừng nghỉ diện tích 20.000 tỷ đồng, kỳ hạn “nhốt” vốn cũng nới ra từ 7 ngày lên 14 rồi lên 28 ngày.

Lượng vốn “úng” tạm thời này rất lớn, khi mà đến cuối tuần qua tổng lượng tín phiếu lưu hành đã vọt lên kỷ lục hiếm thấy trong hàng chục năm qua: trên 80.000 tỷ đồng. Lãi suất VND trên liên ngân hàng mau chóng trở lại hiện trạng phân canh rõ nét như trước, xuống rất thấp, chỉ từ 1,28% đến dưới 2,5%/năm một số kỳ hạn ngắn.

Bài viết liên quan