Khi gió thuận chiều thì con thuyền GE, vốn là 1 biểu tượng tự của nước Mỹ, lại bị xé hết những cánh buồm. Vì sao nên nỗi?
Một thế kỉ sau Nội chiến Hoa Kỳ (1861–1865) là thời điểm vô số công nghệ có tính nhữngh mạng làm nhữngh tân cuộc sống con người được trình làng. Bóng điện chiếu sáng khắp nơi, những thiết bị điện làm cực nhọc cuộc sống vơi bớt, và những trạm năng lượng là thứ vận hành toàn bộ. Động cơ phản lực xóa nhòa dao động nhữngh và ở 1 chừng mực nào đây TV hay radio cũng vậy. Máy X-quang cho phép bác sỹ “nhìn” vào nội khu cơ thể con người, đèn chân không trở thành bộ não của những chiếc máy tính đời đầu và chất nhựa công nghệ bắt đầu len lỏi vào mọi thứ.
Tất cả những công nghệ này hoặc là được phát minh hoặc là được thương mại hóa bởi General Electric Co. (GE)
Xuyên suốt 126 năm lịch sử, GE đã cho thấy sự dồi dào và sức mạnh của chủ nghĩa tư bản công ty. GE sản xuất những thiết bị tiêu dùng, máy công nghiệp, vận hành những hãng hàng không thương mại và tàu ngầm nguyên tử, sản xuất may đo độ cao radar và thậm chí tài trợ cả những bộ phim hài lãng mạn. GE dành nhiều giải Nobel. Tất cả mọi thứ GE làm đều sinh lời, có đến lợi ích cho nhà đầu tư mặc cho khủng hoảng, những nhữngh tân lớn về công nghệ và sự sụp đổ của ngành sản xuất Hoa Kỳ vào cuối thế kỉ 20.
Thế nhưng hành trình dài và đầy tự hào này dường như đã đi đến hồi kết. Điều gì đến đã đến, như nhà văn Ernest Hemingway từng viết về hành trình của sự phá sản, “từ từ và rồi đột nhiên”. Công ty này phải nhờ đến sự trợ giúp về tài chính từ chính phủ liên bang và Warren Buffett vào năm 2008 và trong suốt 16 năm giữ chức CEO của Jeffrey Immelt, cổ phiếu của GE trở thành cổ phiếu đáng thất vọng nhất trong Chỉ số trung bình công nghiệp Dow Jones.
Tuy nhiên, vào năm ngoái, GE tiếp tục lún sâu hơn vào sự thất vọng. Kể từ cuộc bầu cử của Donald Trump vào tháng 11 năm 2016, trong 1 cuộc bùng nổ của phân khúc chứng khoán trong đây chỉ số Dow Jones tăng tới 41%, GE lại đánh mất 46% giá trị của mình, tương đương 120 tỷ USD. Một vài tháng sau khi Jeffrey Immelt từ chức CEO vào mùa hè năm ngoái, GE khiến Phố Wall bị shock khi ra mắt kết quả kinh doanh không bằng được 1 nửa kết quả kì vọng (vốn đã ở mức thấp nhất) của giới đánh giá. Kế đây, GE tuyên bố sẽ tạm dừng trả cổ tức vì thiếu tiền mặt. Cùng có đây là kế hoạch phân phối những mảng kinh doanh có giá trị dao động 20 tỷ USD, trong đây có nhánh kinh doanh bóng đèn điện. (Mảng kinh doanh đồ gia dụng được phân phối cho nhà sản xuất Trung Quốc Haier Group vào năm 2016, cộng quyền được sử dụng thương hiệu GE).
Và rồi vào tháng 1 năm nay, GE phải chịu khoản phạt lên tới 6,2 tỷ USD liên quan đến những kinh phí phát sinh hơn 10 năm trước của mảng kinh doanh dịch vụ tài chính của công ty này. Thông báo đã khiến Ủy ban Chứng khoán và Sàn chuyển nhượng Mỹ phải mở 1 cuộc điều tra. Lúc đây, CEO mới của GE là John Flannery hứa rằng “toàn bộ những chọn lọc đều đang được cân nhắc”, bao gồm cả chọn lọc mà trước đây chưa từng ai nghĩ đến là chia nhỏ tập đoàn thành những công ty con, vận hành độc lập để cứu vãn tình hình.
Thế nhưng có thể quý khách chưa biết, mảng động cơ phản lực của GE vẫn thống lĩnh phân khúc địa cầu. Tua bin của hãng này, cho dù nằm trong những trạm năng lượng khí, than hay nguyên tử, vẫn giúp cung cấp tới 1/3 lượng điện năng trên toàn cầu. Máy CT và MRI thương hiện GE vẫn là những sản phẩm danh tiếng. Vậy điều gì đã xảy ra?
Khác có General Motors Co., Boeing Co., hay những biểu tượng của ngành sản xuất Mỹ khác, người ta không gắn GE có 1 ngành công nghiệp hay 1 sản phẩm đơn nhất, thay vào đây là sự sáng tạo công nghiệp. Được đồng sáng lập bởi Thomas Edison, GE thực ở được quản lý trong những năm Thứ nhất bởi 1 người đồng sáng lập khác là Charles Coffin. Vốn là 1 người thợ giày, Coffin đã cứu công ty non trẻ ngày ấy bằng nhữngh đàm phán có J.P. Morgan, gỡ rối những bản quyền sáng chế có Westinghouse và thành lập phòng thí nghiệm nghiên cứu kỹ công nghiệp mà sau đây đã có rất nhiều điều tốt đẹp đến cho địa cầu.
Kể từ thời của Coffin, vũ khí bí mật của GE chính là đội ngũ lãnh đạo. GE đã làm rất tốt việc dung hòa giữa quản lý và sáng tạo khoa học. Trong những năm thời kì hậu chiến, công ty này thậm chí còn tuyển dụng những nhà tâm lý học cho phòng phát triển, nghiên cứu kỹ nhân lực và thậm chí mua 1 mảnh đất ở Hudson River, nhữngh đô thị New York dao động 1 giờ đồng hồ về phía bắc, để biến nó trở thành 1 trọng điểm đào tạo quản lý. Tên trọng điểm này là Crotonville. Crotonville trở thành nơi những lãnh đạo giai đoạn này và tương lai của GE được đào tạo, thử thách và thấm nhuần những giá trị GE. CEO và Chủ tịch GE những năm 1970 Reginald Jones trở thành 1 trong những quản lý kinh doanh được ngưỡng mộ nhất thời của ông. Ông đã đưa GE vào phân khúc toàn cầu và thậm chí là cố vấn của bốn Tổng thống Mỹ.
Người kế nhiệm của Jones là 1 kỹ sư hóa học có tên John Welch Jr. (còn được biết đến có tên gọi Jack) đi lên nhờ sự phát triển của mảng kinh doanh nhựa của GE. Dưới thời Welch, GE được nhìn nhận là 1 công ty có những tài năng kinh doanh bậc nhất. Ban lãnh đạo của GE đặt ra nguyên tắc cao nhất cho sự phát triển lãnh đạo cộng có đây là quá trình thanh lọc những nhân viên không đạt đề nghị có phần hà khắc. Welch tiến hành triệt để Sáu Sigma, 1 triết lý quản lý dựa trên mục đích nâng cao chất lượng quá trình bằng nhữngh nhận diện và loại bỏ những lý do gây lỗi, khuyết tật từ đây cắt giảm tối đa độ bất định trong sản xuất và vận hành kinh doanh.
Những bài học kinh doanh của John Welch Jr. trở thành kim chỉ nam của nhiều nhà quản lý. Tạp chí Fortune thậm chí đề tên ông là nhà quản lý của thế kỷ. Sự đẳng cấp của đội ngũ lãnh đạo GE được coi trọng đến mức sau khi Jeffrey Immelt được chọn là người kế nhiệm Welch, hai ứng viên khác không được chọn lọc mau chóng được đề bạt làm CEO của 3M Co. và Home Depot Inc.
GE trở thành 1 phản ví dụ có những hoài nghi ngày 1 tăng lên của giới đầu tư và những nhà kinh tế liên quan đến những công ty đa ngành. Suốt những năm 80 của thế kỉ trước, khi nhiều tập đoàn bị gắn mác ì ạch và thiếu minh bạch, GE được tán dương như nhữngh những nhà nghiên cứu kỹ ở Boston Consulting Group gọi là 1 “tập đoàn đẳng cấp danh tiếng” – có độ tập trung cao mặc dù đa ngành, linh hoạt mặc dù có diện tích lớn và được sở hữu kĩ càng mặc cho chu kỳ đi xuống của 1 ngành công nghiệp nhất định nào đây. Và giả dụ GE vẫn được biết đến có việc không sử dụng những quy tắc kế toán thường được đâyn nhận và dùng những nhữngh tính toán lạ lùng và ít tài liệu hơn, ít nhất những nhà đầu tư và đánh giá có thể yên tâm rằng GE vẫn nằm trong tay của những người có khả năng.
Dưới sự lèo lái của Welch, GE có sự tăng trưởng thành kì từ doanh thu ròng 1,65 tỷ USD vào năm 1981 lên con số 12,7 tỷ USD vào năm 2000 mặc dù nhân sự giảm xuống từ 404.000 xuống còn 313.000. Thế nhưng, dần dà, càng ngày càng có ít hơn doanh thu đến từ những nhữngh tân công nghệ, năng lượng sản xuất hay thậm chí là tăng trưởng năng suất lao động mà Welch đã gây dựng. Thay vào đây, nó đến từ nhánh dịch vụ tài chính của GE.
Từ khởi đầu khiêm tốn là việc tài trợ những khoản mua sắm của gia đình cho những món đồ như tủ lạnh hay máy rửa bát ở thời kì Đại khủng hoảng, GE Capital trở thành 1 người khổng lồ có nhiều hạng mục dịch vụ, đầu tư từ bảo hiểm cho tới cho thuê máy bay cho tới vay thế chấp. GE bước chân vào thời kì khi mảng dịch vụ tài chính trở thành mảng có tốc độ phát triển nhanh nhất trong nền kinh tế đang phát triển nhanh của nước Mỹ.
Nằm trong tay của những nhân sự tài chính và luật sư thuế của GE, thu nhập từ nhánh kinh doanh này có quyền lực đặc thù. GE Capital có thể vay tiền ở Mỹ để đầu tư vào những mảng kinh doanh nước ngoài ở những quốc gia có mức thuế công ty thấp hơn, hoặc thậm chí được miễn. GE sau đây sử dụng những khoản phí, lãi từ những khoản vay này tính vào doanh thu từ mảng vận hành sản xuất ở Mỹ của GE để làm giảm những khoản thuế thu. Và không giống vận hành sản xuất, những tài sản có tính thanh khoản cao của GE Capital có thể được mua hoặc phân phối và cuối những quý kinh doanh để chắc chắn kết quả kinh doanh vẫn tăng đều, chiều lòng giới đầu tư.
Thuật ngữ kế toán gọi thu nhập từ những loại tài sản này là “chất lượng thấp”, thế nhưng xuyên suốt thời kì Thị tường con bò tót (bull market) mà Welch may mắn được lãnh đạo GE, những nhà đầu tư vốn không quá quan tâm đến vấn đề chất lượng. Giá trị vốn hóa của GE tăng từ 14 tỷ USD vào năm 1981 lên tới hơn 400 tỷ USD khi ông thôi việc vào năm 2001.
Rủi ro bắt đầu lộ ra chỉ khi Immelt đang ngồi ghế CEO ở thời kì hậu bong bóng dot-com và ngay trước thời điểm vụ tấn công 11 tháng 9 (1 cú shock cho 1 công ty có hàng tỷ USD kinh doanh trong lĩnh vực hàng không). Một vài năm trôi qua và cổ phiếu GE giảm xuống còn 1/3 so có mức đỉnh của thời kì Welch, Immelt hứng chịu sức ép từ Phố Wall phải làm 1 điều gì đây. Ông lao vào 1 loạt những thương vụ thâu tóm, ví dụ trả 5,5 tỷ USD cho những tài sản vui chơi của Vivendi Universal và 9,5 tỷ USD cho công ty hình ảnh y tế Anh Amersham. Mặc dù vẫn có những khoản hời như mảng tua bin gió của Enron Corp. khi đây đang được phân phối đấu giá phá sản, đa số những vụ thâu tóm của Immelt đều bị coi là đắt đỏ.
Scott Davis, 1 nhà đánh giá GE lâu năm đồng thời là CEO Melius Research LLC, đã tính toán rằng khoản lợi nhuận thu về từ những thương vụ thâu tóm do Immelt thực hiện thậm chí chỉ bằng 1 nửa số tiền thu về dễ làm bằng nhữngh GE đầu tư vào những quỹ tương hỗ theo chỉ số chứng khoán.
Ngoài ra, Immelt cũng hứa sẽ đưa GE trở lại có gốc gác công nghiệp đồng thời bình phục những khoản cắt giảm liên quan đến nghiên cứu kỹ và phát triển mà Welch đã thực hiện. Thế nhưng, dưới thời Immelt, GE Capital vẫn phát triển. Lợi nhuận từ mảng này tăng gấp bốn lần khi nó tấn công những công ty thẻ tín dụng, tín dụng thứ cấp và BĐS thương mại. Đó là những ngành GE không có nhiều bí kíp nhưng có 1 điều GE luôn truyền đạt đến đội ngũ non trẻ của mình rằng họ có thể làm toàn bộ mọi thứ.
Dù vậy, cuộc khủng hoảng tài chính 2008 cho thấy điều này không phải khi nào cũng đúng. Quý 1 năm đây, 1 tháng sau khi Immelt trấn an giới đầu tư rằng mọi thứ vẫn ổn, lợi nhuận của GE thấp hơn kì vọng của những nhà đánh giá 700 triệu USD. “Có điều gì đây đã đổ vỡ ở đây,” Davis, khi đây là 1 nhà đánh giá cho Morgan Stanley, bình luận. Hóa ra GE đã tùy thuộc nặng nề vào những khoản vay ngắn hạn để chắc chắn những con số kinh doanh đi lên và khi phân khúc đây đâyng băng GE mất đi công cụ thần kì của mình.
Trụ sở GE Power chụp vào những năm 80 thế kỉ trước.
Trong suốt vài tháng, có nhiều nghi ngại rằng GE chẳng thể chi trả những khoản vay và có thể sụp đổ. Vào tháng 10, GE phải kêu gọi 15 tỷ USD bằng 1 cuộc chào phân phối cổ phiếu khẩn cấp kèm theo đây là 3 tỷ USD từ công ty Berkshire Hathaway Inc. của Buffett. GE cũng chỉ có thể vượt qua năm gặp khó đây nhờ khoản bảo lãnh vay 139 tỷ USD từ chính phủ liên bang.
Một thập kỉ sau trải nghiệm đau đớn đây, GE Capital đã được thu nhỏ đi rất nhiều. Nhưng đâu đây, Immelt vẫn tiếp tục thâu tóm, dành 10 tỷ USD cho mảng năng lượng của công ty Pháp Alstom là 1 ví dụ. Ông cũng rót tiền vào GE Digital, 1 nỗ lực đầy tham vọng nhằm đã đi vào hoạt động những phần mềm ngôn ngữ có thể xử lý lượng tài liệu tạo ra và thâu nhận bởi những hệ máy công nghiệp thế hệ mới. Immelt đã nói về việc biến GE thành “1 trong 10 công ty phần mềm danh tiếng” có những sản phẩm mà ngay cả đối thủ cũng chẳng còn chọn lọc nào khác ngoại trừ sử dụng.
Rắc rối thứ hai GE phải đối mặt đến từ khoản đầu tư lớn vào mảng năng lượng khí môi trường xung quanh của Alstom như nhắc đến phía trên có 1 phần lý do đến từ sự giảm giá của của năng lượng tái chế, đối thủ của năng lượng khí môi trường xung quanh. Lúc này, giá dầu và khí cũng giảm. Tất cả khiến nhu cầu từ nhiều quốc gia vốn là quý khách lớn của GE cũng giảm xuống. Lượng tua bin tồn trong tay của GE quá nhiều và đây là 1 sai lầm đau đớn nữa: Hàng tồn kho cao và kết quả kinh doanh thấp hơn khiến dòng tiền mặt của GE giảm 3 tỷ USD. Tháng 8 năm ngoái, có giá cổ phiếu lao dốc, Immelt từ chức CEO nhưng ông cho biết vẫn giữ ghế chủ tịch cho tới cuối năm. Thế nhưng vào tháng 10, Immelt cũng rời chiếc ghế này.
GE không phải công ty duy nhất không cảm thấy sự đi xuống của phân khúc tua bin khí – mà cả những công ty đổi thủ như Siemens AG hay hãng Mitsubishi Heavy Industries Ltd. cũng vậy. Thế nhưng 1 vấn đề duy nhất trong 1 ngành công nghiệp duy nhất chính xác là 1 thứ những tập đoàn danh tiếng như GE có thể nhún vai bỏ qua. Dù vậy, vào năm 2008, điều ngược lại đã xảy ra, nhiều ngành kinh doanh của GE bị kéo xuống bởi những sức ép từ khủng hoảng.
Giới đầu tư và đánh giá được GE chắc chắn mọi thứ vấn ổn giờ đã cảm thấy họ bị che mắt. Quyết định cắt cổ tức sẽ không là điều gì đây quá ngạc nhiên nếu GE không dành tới 49 tỷ USD cho việc mua lại cổ phiếu trong suốt ba năm trước đây – 1 điều những công ty thường làm khi có quá nhiều tiền mặt.
Cắt cổ tức cũng khiến nhiều người chú tâm đến dao động tiền 31 tỷ USD thâm hụt thu nhập hưu của GE. Vào tháng 1, GE cho biết công ty này đã để ra nhiều tỷ USD để chi trả trong vận hành chăm sóc dài hạn từ 1 đơn vị bảo hiểm mà công ty này đã bỏ rơi từ nhiều năm trước cũng khiến sự hoài nghi càng tăng lên.
Nhiều người cũng không cảm thấy sự gặp khó mà GE phải đối mặt là bởi không có 1 cuộc khủng hoảng tài chính trên phạm vi toàn cầu nào diễn ra. GE đi xuống khi toàn bộ những nền kinh tế lớn của địa cầu đều phát triển. Đây lẽ ra phải là 1 thời điểm mà diện tích toàn cầu của GE là 1 lợi thế. “Mọi thứ như thể toàn bộ những cánh buồm đều bị xé khi họ đang có hướng góp hoàn hảo,” Nicholas Heymann, 1 nhần đánh giá ở William Blair & Co. và cựu kiểm toán viên công ty GE nói.
Mảng động cơ có thể là phao cứu sinh cuối cộng của GE. Trong hình là những kỹ sư của GE Aviation đang làm việc. Ảnh chụp năm 2016.
John Flannery nổi tiếng là người đàn ông “sửa chữa” ở GE. Cả đời làm việc cho GE, ông là người vực dậy mảng chăm sóc sức khỏe của GE sau khi dành đa số thời gian sự nghiệp ở GE Capital. John Flannery hiện đã tích cực bắt tay vào giải quyết những vấn đề mà ông được thừa hưởng, những vấn đề mà những người tiền nhiệm đã đợi quá lâu để giải quyết.
Ông thay thế mô hình lãnh đạo của GE Power thành 1 phần của ban lãnh đạo lớn hơn và những thành viên hội đồng, tuyên bố GE Digital sẽ quay lại theo đuổi “1 chiến lược tập trung hơn”, phân phối áp dụng chủ yếu đến những quý khách GE đã đi vào hoạt động. Ông cũng cho biết GE sẽ không tham dự vào những thương vụ thâu tóm lớn, ám chỉ thương vụ Alstom là “rõ ràng không như kì vọng.” Hệ thống kế toàn kì lạ cũng được thay thế bằng những biện pháp truyền thống hơn. GE sẽ có ít mảng kinh doanh hơn và 1 trong số những mảng kinh doanh đây sẽ đảm nhiệm ít vấn đề hơn.
Những nhữngh tân này đều hướng đến mục tiêu khiến GE dễ hiểu hơn, không chỉ có giới đầu từ mà còn là đối có chính những nhà quản lý của GE. Thông điệp ông truyền đi là, trong trường hợp không giải thể, GE cũng sẽ nhỏ hơn và dễ làm hơn. “Sự phức tạp đã cho chúng tôi lãnh đủ,” ông nói vào tháng 11 năm ngoái.
Nếu mọi thứ ổn thỏa, GE sẽ trở thành 1 thương hiệu lẽ thường hơn. Sẽ không còn những nhữngh tân, sự hoàn hảo trong quản lý hay phá vỡ những giới hạn số, GE sẽ tập trung vào sản xuất những động cơ tốt, tua bin khí, thiết bị y tế và gắng sức phân phối chúng nhiều nhất có thể, và phân phối kèm những phần mềm và gói bảo trì. GE sẽ tự do hơn. Bởi là 1 biểu tượng chẳng có ý nghĩa gì khi mọi thứ đã là quá khứ.
Huyền My
Theo Trí Thức Trẻ
Bạn đang xem chuyên mục thuong hieu la gi ở QOV.VN
Bài viết liên quan
